Trepcza
W dzisiejszym świecie Trepcza stał się istotnym tematem zainteresowania szerokiego spektrum społeczeństwa. Niezależnie od tego, czy ze względu na wpływ na gospodarkę, politykę, kulturę czy życie codzienne ludzi, Trepcza jest problemem, który nie pozostaje niezauważony. W miarę postępu i ewolucji świata Trepcza staje się coraz bardziej istotny i istnieje potrzeba zrozumienia jego konsekwencji w różnych aspektach życia. W tym artykule dokładnie zbadamy Trepcza i jego wiele aspektów, analizując jego znaczenie i wpływ w dzisiejszym świecie.
| wieś | |
.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
1132[2] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-500[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RSA |
| SIMC |
0359712[4] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Sanok  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu sanockiego  | |
 49°35′08″N 22°11′08″E/49,585556 22,185556[1]
| |
.jpg)
.jpg)
Trepcza (ukr. Терепча) – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Sanok[5][4]. Leży u podnóża południowego stoku masywu Kopacza w pasmie Gór Słonnych na Pogórzu Dynowskim. Przez wieś przepływa rzeka Sanoczek uchodząca z lewego brzegu do Sanu.
Integralne części wsi
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0359729 | Podglinice | część wsi |
| 0359735 | Podlas | część wsi |
| 0359741 | Za Kościołem | część wsi |
| 0359758 | Za Sanoczkiem | część wsi |
Historia
Wieś lokowana przez księcia Jerzego II, jako wieś służebna grodu sanockiego.
Wieś królewska położona na przełomie XVI i XVII wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego[6], w drugiej połowie XVII wieku należała do folwarku zasańskiego starostwa krośnieńskiego[7].
W połowie XIX wieku właścicielami posiadłości tabularnej w Trepcza byli Koźma i Rodzeń[8]. Pod koniec XIX wieku właścicielem tabularnym dóbr we wsi był Bolesław Zatorski[9]. W 1905 Juliusz Koźma posiadał we wsi obszar 325,9 ha[10], a w 1911 posiadał 322 ha[11]. Do 1939 właścicielem dóbr Trepcza był Mieczysław Woliński[12].
W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Trepcza, po jej zniesieniu w gromadzie Jurowce. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Z dniem 1 stycznia 2023 do obszarzu miasta Sanoka został włączony teren 102 ha z sołectwa Trepcza[13].
Toponimia
Archeologia
Na terenie wsi na wzgórzu Fajka odkryto, podczas prac archeologicznych, dwa grodziska[14]
- Horodyszcze zbudowane przez kulturę Otomani (ok. 1500 rok p.n.e.), a potem przez Celtów (do II wieku) i następnie przez lechickie plemię Lędzian (od VIII wieku)
- Horodna oraz cmentarzysko kurhanowe. Na terenie grodziska znaleziono elementy spalonej świątyni. Grodziska oraz osada datowane są na okres z przedziału od VIII do XIII wieku. Jest to jedno z czterech zachowanych wielkich grodzisk z przełomu IX/X w. w południowo-wschodnim zakątków Polski (Wietrzno-Bóbrka, Brzezowa, i Trzcinica) na których czele stał w średniowieczu velmi silen knez u Vislech[15]. Znalezione tam artefakty, oraz historia regionu pozwala określić grody jako lędziańskie, przez innych określane po prostu jako ruskie ponieważ przymiotnik ruski oznaczał wówczas przynależność polityczną, a nie etniczną.
Religia i upamiętnienie
- Monaster św. Bazylego w Trepczy
- Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Trepczy
- Zabytkowa, dawna greckokatolicka cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Trepczy
- Park Kwitnąca Akacja w Trepczy
- Cmentarz w Trepczy. Znajduje się na nim m.in. grobowiec rodziny Wolińskich (pochowany np. Antoni Woliński).
Mieszkańcy
Nazwiska mieszkańców XIX wiek: Babiak, Basnik, Bohenko, Wahanka, Wenhryn, Wołowec, Hajdak, Gładysz, Huczko, Drabik, Drozd, Zając, Kapcio, Kerman, Kociuba, Krem, Muzyk, Ozupko, Pakosz, Paciorka, Podobiński, Smoła, Słomiany, Starak, Strogi, Tandor, Fenio, Chimiak, Cap, Czufin, Szapka, Szwed, Jaroszczak.
Do roku 1939 we wsi znajdował się dwór którego właścicielem był Antoni Woliński. Po 1947 roku we wsi zamieszkał Czesław Żak[16].
Pobliskie miejscowości
- Sanok 2 km
- Międzybrodzie - 4 km
Zobacz też
Podobne nazwy
- Trepcza; albań. Trepça, serb. Trepča – osada założona przez saskich górników w roku 1303, jako wieś Trepice[17]
- Trybsz
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 140380
- ↑ Raport o stanie gminy Sanok za 2020 rok , Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Sanok, 6 maja 2021, s. 7 (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1294 .
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie, , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej, Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego , k. 4.
- ↑ Lustracja województwa ruskiego 1661-1665. Cz. 1, Ziemia Przemyska i Sanocka, wydali Kazimierz Arłamowski i Wanda Kaput, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. 285.
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 223.
- ↑ Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 216.
- ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
- ↑ Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 20.
- ↑ Książka telefoniczna. 1939. s. 707. .
- ↑ Marek Winiarski: Sanok będzie większy, od nowego roku przyłączy część Trepczy. rzeszow.tvp.pl, 2022-07-27. .
- ↑ "7. Trepcza, gm. Sanok, stan. 1, 2 – zespół dwóch grodzisk wczesnośredniowiecznych z reliktami starszego osadnictwa (epoka brązu, okres lateński) i unikatowym obiektem sakralnym (cerkwią) i cmentarzem przycerkiewnym z okresu wczesnego średniowiecza." Urząd Marszałkowski-Departament Edukacji i Kultury. Program opieki nad zabytkami w województwie podkarpackim. Rzeszów. 2006
- ↑ Władysław Krygowski. Beskid Niski : Pogórze Ciężkowickie (część wschodnia) i Pogórze Strzyżowsko-Dynowskie (część zachodnia). 1977. s. 33
- ↑ Józef Ząbkiewicz. Drogi zwycięstwa. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 4, Nr 11 (338) z 10-20 kwietnia 1985. Sanocka Fabryka Autobusów.
- ↑ Trepce, Trepia (Trepice, Tripce, Trepca, Tripza, Trepza, Trepia; "Trepice 1303 as a mining settlement and home to a Catholic parish. The Catholic Church was permitted under the patronage of Ragusan merchant colonies and Saxon miner." Kosovo: the Bradt travel guide, Gail Warrander, Verena Knaus. 2008
Linki zewnętrzne
- Trepcza, rus. ''Terepcza'', Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 471.
- Trepcza, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 663.
- Mapa katastralna wsi Trepcza z 1852
| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Integralne. części wsi |
|
| Była wieś |
