Feliks Kreutz

Wygląd przypnij ukryj Feliks Kreutz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

19 listopada 1844
Nowy Sącz

Data i miejsce śmierci

22 września 1910
Zakopane

Rodzaj działalności

geolog, nauczyciel akademicki, polityk

Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego
Okres urzędowania

od 1898
do 1899

Feliks (Szczęsny) Kreutz (ur. 19 listopada 1844 w Nowym Sączu, zm. 22 września 1910 w Zakopanem) – polski geolog, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, ojciec Stefana Kreutza.

Życiorys

Odbył studia mineralogiczne w Uniwersytecie Lwowskim oraz chemiczne, geologiczne i mineralogiczne w Uniwersytecie Jagiellońskim. Studia uzupełniające odbył w Wiedniu. Był uczniem między innymi Alojzego Altha. Od 1870 profesor nadzwyczajny i kierownik Katedry Mineralogii Uniwersytetu Lwowskiego. W 1873 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. W latach 1874-1875 pełnił funkcję dziekana Wydziału Filozoficznego. W 1887 objął Katedrę Mineralogii UJ. Rektor tej uczelni (1898-1899) oraz dziekan Wydziału Filozoficznego (1900-1901).

Od 1887 członek korespondent Akademii Umiejętności, a od 1888 członek czynny.

W latach 1870-1887 dyrektor Muzeum Mineralogicznego we Lwowie, w którym zgromadził bogate zbiory mineralogiczne, petrograficzne i geologiczne. Członek założyciel i prezes Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika we Lwowie (zał. wspólnie z Bronisławem Radziszewskim i Julianem Niedźwiedzkim w 1873).

W pracy naukowej zajmował się krystalografią, petrogenezą, krystalofizyką, geologią regionalną i sejsmologią. Był pionierem nowoczesnych badań mikroskopowych w mineralogii. Wykładał ten przedmiot jako profesor m.in. na Uniwersytecie Lwowskim. Wraz z m.in. Julianem Niedźwiedzkim uczestniczył w Komitecie Redakcyjnym Atlasu geologicznego Galicji. Był szczególnie czynnym członkiem Komisji Fizjograficznej AU. Na przedwczesną emeryturę przeszedł w 1903 wskutek ciężkiego przepracowania.

W latach 1887-1903 poseł na Sejm Galicyjski. W 1903 radca dworu.

Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Wybrane publikacje naukowe

  1. Trachit sanidyno-oligoklasowy z okolicy Szczawnic. .
  2. Tatry i wapienie rafowe w Galicyi. .
  3. Skały płntoniczne w okolicy Krzeszowic. .
  4. Plutonische Gesteine in der Umgebung von Krzeszowice. .
  5. Das Anorthitgestein von Ober-Peneczely. .
  6. Mikroskopische Untersnchungen der Vesuv-Laven v. J. 1868. (Stb. d. k. Akad. d. Wiss. Wien (1869). 59].
  7. Das Vihorlat-Gutin — Trachytgebirgen (im nordöstlichen Ungarn). .
  8. Rzecz o trzęsienia ziemi oraz opis trzęsienia ziemi w Galicyi wschodniej 1875 r. — .
  9. Notatki mineralogiczne (Gagat, sól kuchenna z Borysławia i Bochni, Anhidryt z Kossowa, Kalcyt w Glińsku, Siarka z Dźwiniacza, Baryt ze Swoszowic i z Borysławia, Azuryt i Malachit ze Starej Roboty). —
  10. Augit-Andesite des Smrekouz-Gebirges in Süd-Steiermark. — .
  11. Istota róźnopostaciowości i stosunek odmiennych modyfikacyj ciał różnopostaciowych. .
  12. Stosunek odmiennych modyfikacyj ciał mineralnych. .
  13. O tworzeniu i przeobrażaniu się wosku i oleju ziemnego w Galicyi. .
  14. Ueber den Ursprung des Erdoels in d. galiz. Salzformation. .
  15. Ueber die Bildung und Umbildung von Erdwachs in Galizien, .
  16. Ueber den Ursprung des Steinsalzes am Rande der Karpathen, .
  17. Wraz z R. Zuberem: Stosunki geologiczne okolic Mraźnicy i Schodnicy.
  18. Ueber Vesuvlaven von 1881 und 1883. .
  19. Skały trachitowe w pienińskim pasie wapieni rafowych.
  20. Piaskowiec skrystalizowany z Tekur na Wołyniu. .
  21. O granitach wołyńskich zawierających turmalin lub granaty. .
  22. Grafit w granitowej skale z Józefowki i z Samczyka na Wołyniu.
  23. Gneis grafitowy z Mecherzyniec. .
  24. Zmiana barw minerałów przy zmianie temperatury. .
  25. O przyczynie błękitnego zabarwienia soli kuchennej. .
  26. Amfibol z nad Tigilu w Kamczatce. .
  27. Sól kamienna i fluoryt, ich barwa, fluorescencya i fosforescencya. .
  28. O zmianach w kilku minerałach i solach pod wpływem promieni katodowych lub pary sodu. .

Przypisy

  1. ↑ Eugeniusz Romer, 1875-1899. Dwudziestopięciolecie Polskiego Towarzystwa imienia Kopernika, "Kosmos" 1900, R. 25, s. 268
  2. ↑ Jan WiktorJ.W. Tkaczyński Jan WiktorJ.W. (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 146, ISBN 978-83-233-4527-5 .
  3. ↑ FeliksF. Kreutz FeliksF., O zmianach w kilku minerałach i solach pod wpływem promieni katodowych , polona.pl  .

Źródło

Rektorzy Uniwersytetu Jagiellońskiego
Akademia Krakowska /
Uniwersytet Krakowski
(1400–1499)
Akademia Krakowska /
Uniwersytet Krakowski
(1500–1599)
Akademia Krakowska /
Uniwersytet Krakowski
(1600–1699)
AkademiaKrakowska /
Uniwersytet Krakowski
(1700–1777)
Szkoła Główna Koronna
(1777–1795)
Szkoła Główna Krakowska
(1795–1805)
Lata 1805–1817
Uniwersytet Jagielloński
(1817–1899)
Uniwersytet Jagielloński
(od 1900)
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l Pełniący funkcję rektora w zastępstwie.
  2. ↑ Od 1805 do 1809 Uniwersytet połączony z Uniwersytetem Lwowskim i zgermanizowany, 1809 repolonizacja po włączeniu Krakowa do Księstwa Warszawskiego.
  3. ↑ W latach 1853–1860 rektorów nie wybierano, Uniwersytetem kierował mianowany przez rząd kurator.
  4. ↑ Sprawował obowiązki rektora Tajnego Uniwersytetu.
Kontrola autorytatywna (osoba):Encyklopedia internetowa: