Mikołaj z Gorzkowa

Wygląd przypnij ukryj Mikołaj z Gorzkowa

Portret imaginacyjny Mikołaja z Gorzkowa, rycina Jana Matejki (1873)
Data śmierci	1414
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Nominacja biskupia	styczeń 1408
Sakra biskupia	brak danych

Mikołaj z Gorzkowa herbu Gierałt (zm. 1414) – biskup wileński, od 1402 był trzecim w historii rektorem uniwersytetu w Krakowie, oficjał biskupa krakowskiego od ok. 1396, kustosz sandomierski, kanonik krakowski, dziekan Kościoła św. Floriana w Krakowie, filozof i prawnik.

Życiorys

Pochodził z Gorzkowa koło Kazimierzy Wielkiej. Studiował w Pradze, gdzie w 1370 został bakałarzem na Wydziale Sztuk Wyzwolonych, następnie magistrem. W 1374 zapisał się na wydział prawny uniwersytetu praskiego i przed 1382 został tam bakałarzem. Między 1385 a 1387 uzyskał doktorat prawa kanonicznego .

Był sygnatariuszem aktu Unii horodelskiej 1413 roku.

Był jedną z czołowych postaci początków Uniwersytetu Krakowskiego. Uczestniczył w pierwszych próbach utworzenia uniwersytetu w Krakowie (1390-1392), a po jego odnowieniu (1400) powierzono mu katedrę prawa kanonicznego i urząd pierwszego dziekana Wydziału prawa odnowionego uniwersytetu. 16 października 1401 został wybrany trzecim w historii rektorem Uniwersytetu. Jego zasługi dla uczelni były znaczące i nazywano go "ojcem uniwersytetu" . Pozyskał dlań wiele przywilejów i pozostawił po sobie jego bibliotece cenne rękopisy (m.in. komentarze Mikołaja z Oresme, Jana Buridana, Alberta z Saksonii i Rudolfa z Erfurtu) .

W 1407 został biskupem wileńskim. Za czasów jego biskupstwa w książę Witold ufundował szereg nowych parafii i szkół parafialnych, poczynił nadania na rzecz biskupstwa i katedry wileńskiej. W latach 1407-1414 zreformował szkolnictwo litewskie .

8 czerwca 2008 r., w ramach uroczystych obchodów 250 lecia kościoła Św. Małgorzaty w Gorzkowie, w obecności władz Uniwersytetu Jagiellońskiego, wewnątrz świątyni nastąpiło odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej Mikołajowi z Gorzkowa.

Dzieła

• In philosophiam universam commentaris - dzieło nawiązujące do filozofii Williama Ockhama, zaginione .

Przypisy

1. ↑ a b c d e Pawlikowski 2011 ↓.
2. ↑ Statuta, Prawa Y Constitucie Koronne Łacinskie Y Polskie z Statutow Łaskiego Y Herborta Y Z Constituciy Koronnych Zebrane, Kraków 1600, s. 749.
3. ↑ JerzyJ. Stelmach JerzyJ., WacławW. Uruszczak WacławW., Złota księga Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2000 .brak strony (książka)

Bibliografia

• Gorzkowski Mikołaj, Polski Słownik Biograficzny, t. VIII, Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1959–1960, 336-337) .
• TomaszT. Pawlikowski TomaszT., Mikołaj z Gorzkowa, AndrzejA. Maryniarczyk (red.), Encyklopedia filozofii polskiej, t. 2, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2011, s. 156 .

Biskupi wileńscy

Biskupi diecezjalni

Andrzej Jastrzębiec (1388–1398) Jakub Plichta (1399–1407) Mikołaj z Gorzkowa (1408–1414) Piotr Krakowczyk (1415–1422) Maciej z Trok (1422–1453) Mikołaj z Sołecznik (1453–1467) Jan Łosowicz (1468–1481) Andrzej Goskowicz (1481–1491) Wojciech Tabor (1492–1507) Wojciech Radziwiłł (1507–1519) Jan z Książąt Litewskich (1519–1536) Paweł Algimunt Holszański (1536–1555) Walerian Protasewicz (1556–1579) Jerzy Radziwiłł (1579–1591) Benedykt Woyna (1600–1615) Eustachy Wołłowicz (1616–1630) Abraham Woyna (1631–1649) Jerzy Tyszkiewicz (1649–1656) Jan Karol Dowgiałło Zawisza (1656–1661) Jerzy Białłozor (1661–1665) Aleksander Kazimierz Sapieha (1667–1671) Mikołaj Stefan Pac (1672–1684) Aleksander Kotowicz (1685–1686) Konstanty Kazimierz Brzostowski (1687–1722) Maciej Józef Ancuta (1722–1723) Karol Piotr Pancerzyński (1724–1729) Michał Jan Zienkowicz (1730–1762) Ignacy Jakub Massalski (1762–1794) Jan Nepomucen Kossakowski (1798–1808) Hieronim Stroynowski (1814–1815) Andrzej Benedykt Kłągiewicz (1840–1841) Wacław Żyliński (1848–1856) Adam Stanisław Krasiński (1858–1883) Karol Hryniewiecki (1883–1889) Antoni Franciszek Audziewicz (1889–1895) Stefan Aleksander Zwierowicz (1897–1902) Edward von Ropp (1903–1917) Jerzy Matulewicz (1918–1925) Romuald Jałbrzykowski (1926–1955) Julijonas Steponavičius (1957–1989 adm. apost.) Adam Sawicki (1962–1968 adm. apost.) Władysław Suszyński (1968 adm. apost.) Henryk Gulbinowicz (1970–1976 adm. apost.) Edward Kisiel (1976–1991 adm. apost.) Julijonas Steponavičius (1989–1991) Audrys Bačkis (1991–2013) Gintaras Grušas (od 2013)

Biskupi pomocniczy

Jakub Miechowski (1512–1531) Feliks z Kazimierza (1532–1554) Jerzy Albinus (1550–1570) Cyprian Wiliski (1572–1594) Jerzy Radziwiłł (1574–1579 koadiutor) Mikołaj Pac (1602–1610) Abraham Woyna (1611–1626) Jerzy Tyszkiewicz (1627–1633) Stanisław Nieborski (1634–1644) Marcjan Tryzna (1639–1643) Hieronim Władysław Sanguszko (1644–1655) Teodor Skuminowicz (1652–1668) Aleksander Kazimierz Sapieha (1655–1660) Gothard Jan Tyzenhauz (1661–1668) Mikołaj Słupski (1669–1693) Władysław Silnicki (1683–1692) Jan Hieronim Kryszpin-Kirszensztein (1694–1695) Jan Mikołaj Zgierski (1696–1710) Wojciech Izdebski (1696–1703) Aleksander Mikołaj Horain (1704–1711) Maciej Józef Ancuta (1710–1722 od 1717 koadiutor) Karol Piotr Pancerzyński (1712–1721) Bogusław Korwin Gosiewski (1722–1725) Jerzy Kazimierz Ancuta (1723–1737) Józef Stanisław Sapieha (1737–1754 koadiutor) Antoni Józef Żółkowski (1744–1763) Tomasz Ignacy Zienkowicz (1755–1781) Jan Stefan Giedroyć (1763–1765) Feliks Towiański (1766–1782) Stanisław Bohusz Siestrzeńcewicz (1773–1774) Józef Kazimierz Kossakowski (1775–1781) Piotr Aleksander Toczyłowski (1782–1793) Franciszek Alojzy Gzowski (1782–1785) Józef Kazimierz Kossakowski (1791–1794 koadiutor) Dawid Zygmunt Pilchowski (1795–1803) Jerzy Antoni Połubiński (1796–1801) Adam Kossakowski (1798–1828) Adam Kłokocki (1798–1822) Ignacy Houwalt (1804–1807) Nikodem Puzyna (1814–1819) Tadeusz Kundzicz (1815–1829) Andrzej Benedykt Kłągiewicz (1830–1840) Jan Kajetan Cywiński (1840–1846) Kazimierz Roch Dmochowski (1840–1848) Ludwik Zdanowicz (1890–1896) Kazimierz Mikołaj Michalkiewicz (1923–1940) Mečislovas Reinys (1940–1953) Władysław Suszyński (1948–1968) Edward Ozorowski (1979–1991) Jonas Boruta (1997–2002) Juozas Tunaitis (1991–2010) Arūnas Poniškaitis (od 2010) Darius Trijonis (od 2017)

1. ↑ a b c d e f Białystok

Rektorzy Uniwersytetu Jagiellońskiego

Akademia Krakowska / Uniwersytet Krakowski (1400–1499)	Stanisław ze Skarbimierza Jan Wajduta Mikołaj z Gorzkowa Otton z Mstyczowa Jan Szafraniec Jan Rzeszowski Mikołaj z Pyzdr Franciszek z Brzegu Andrzej z Kokorzyna Eliasz z Wąwolnicy Mikołaj z Kozłowa Łukasz z Wielkiego Koźmina Mikołaj Hinczowic Stanisław ze Skarbimierza Paweł Włodkowic Mikołaj Budziszyn Mikołaj z Konradswalde Jan Falkowski Paweł Włodkowic Pełka z Borzykowej Jan Kro Jakub z Nowego Sącza Jakub z Zaborowa Mikołaj Goldberg Tomasz z Chrobrza Aleksander Jakub Peyser Maciej z Koła Jan z Radochoniec Jakub z Zaborowa Jan z Pawii Andrzej z Kokorzyna Władysław Oporowski Jan Elgot Benedykt Hesse Wawrzyniec z Raciborza Andrzej z Kokorzyna Franciszek Kreysewicz Jan z Wielunia Andrzej z Buku Jan z Radochoniec Dziersław z Borzymowa Tomasz ze Strzempina Mikołaj Tempelfeld Tomasz z Bodzentyna Stanisław z Uścia Jan Puszka Michał z Szydłowa Andrzej z Buku Jan z Jastrzębia Jakub z Zaborowa Jan Elgot Dziersław z Borzymowa Mikołaj z Krakowa Jakub Parkosz Jan z Dobry Jakub Parkosz Paweł z Piotrkowa Stanisław Cielątko Tomasz ze Strzempina Jakub z Zaborowa Bartłomiej z Radomia Stanisław Cielątko Stanisław z Sobniowa Jan z Dąbrówki Jakub z Zaborowa Jakub ze Stradomia Mikołaj Bylina Maciej z Łabiszyna Benedykt Hesse Andrzej z Sadowia Benedykt Hesse Jan z Dąbrówki Jan z Pniew Jan ze Słupcy Mikołaj z Kalisza Jan z Dąbrówki Benedykt Hesse Mikołaj Bylina Benedykt Hesse Jan z Pniew Kasper Rokenberg Jan z Dąbrówki Kasper Rokenberg Wojciech z Liśca Sędziwój Tęczyński Mikołaj Bylina Arnolf z Mirzyńca Paweł z Kłobucka Mikołaj z Kalisza Piotr Gaszowiec Andrzej Grzymała Paweł z Kłobucka Jan z Dąbrówki Jan z Latoszyna Stanisław z Szadka Mikołaj Bylina Piotr Gaszowiec Arnolf z Mirzyńca Jan z Dąbrówki Klemens z Górki Maciej z Kościana Maciej z Błędowa Jakub z Szadka Maciej z Błędowa Jakub z Szadka Jan ze Słupcy Maciej z Kobylina Stanisław z Zawady Jerzy Proger Jan Beber Arnolf z Mirzyńca Klemens z Górki Stanisław z Brzezin Maciej z Kościana Jan z Latoszyna Maciej z Kobylina Maciej z Kościana Jan Baruchowski Mikołaj z Krakowa Maciej z Kobylina Stanisław z Kobylina Maciej z Kobylina Bernard Mikisch Stanisław z Brzezin Maciej z Kobylina Jan z Pilczy Maciej z Kobylina Jan z Latoszyna Jan ze Staniszewic Jan z Oświęcimia Maciej z Szydłowa Walenty z Olkusza Andrzej z Łabiszyna Jan z Wysokiej Jan Thurzo Jan ze Starzechowic
Akademia Krakowska / Uniwersytet Krakowski (1500–1599)	Walenty z Olkusza Jan z Reguł Wojciech z Pniew Mikołaj z Pilczy Maciej Miechowita Jan z Reguł Marcin Łysy Jakub z Gostynina Jan Amicinus Maciej Miechowita Bernard z Biskupiego Jan z Reguł Maciej Miechowita Jan z Reguł Stanisław Skawinka Stanisław Biel Adam z Bochenia Maciej Miechowita Jan z Oświęcimia Michał z Bystrzykowa Andrzej Gorra Jakub z Ercieszowa Jan Amicinus Stanisław Biel Maciej Miechowita Jakub z Ercieszowa Jan z Oświęcimia Stanisław Biel Marcin Biem Jakub z Ercieszowa Piotr Wedeliciusz Jan Amicinus Łukasz Noskowski Marcin Biem Bernard z Biskupiego Mikołaj z Koprzywnicy Marcin Biem Stanisław Biel Jakub z Ercieszowa Stanisław Biel Mikołaj Mleczko Marcin Biem Marcin Bełza Grzegorz Snopek Grzegorz ze Stawiszyna Jan Grodek Erazm Wonsam Mikołaj Mleczko Jan Prosiński Jan Grodek Zygmunt ze Stężycy Mikołaj z Szadka Jakub Friedel Jan Grodek Antoni z Napąchania Zygmunt ze Stężycy Maciej Łącki Mikołaj z Szadka Marcin Krokier Mikołaj z Szadka Jan z Turobina Marcin Krokier Sebastian Janeczka Zygmunt ze Stężycy Jan Dobrosielski Marcin Krokier Zygmunt ze Stężycy Marcin Krokier Jan z Turobina Stanisław Stalek Mikołaj z Bodzęcina Marcin Glicjusz Jakub Górski Jan z Turobina Jakub Górski Stanisław Stalek Marcin Glicjusz Jakub Górski Marcin Glicjusz Stanisław Zawadzki Jakub Górski Jan z Wieliczki Marcin Glicjusz Marcin Fox Piotr z Gorczyna Marcin Glicjusz Stanisław Zawadzki Marcin Glicjusz Piotr z Gorczyna Mikołaj Dobrocieski Marcin Glicjusz Stanisław Stalek Jan Muscenius Stanisław Stalek Piotr z Gorczyna Jan Muscenius Walenty z Widawy Piotr z Gorczyna Walenty Fontanus Piotr z Gorczyna Jan Muscenius
Akademia Krakowska / Uniwersytet Krakowski (1600–1699)	Mikołaj Dobrocieski Walenty z Widawy Jan Muscenius Mikołaj Dobrocieski Walenty Fontanus Mikołaj Dobrocieski Piotr z Gorczyna Andrzej Schoneus Sebastian Krupka Andrzej Schoneus Adam Falęcki Piotr z Gorczyna Adam Falęcki Andrzej Schoneus Piotr z Gorczyna Andrzej Schoneus Sebastian Krupka Jakub Janidło Sebastian Krupka Walenty Fontanus Błażej Bazyli Goliniusz Jakub Janidło Sebastian Krupka Jakub z Turobina Jakub Najmanowicz Błażej Bazyli Goliniusz Jakub Najmanowicz Sebastian Krupka Jakub Najmanowicz Daniel Sigonius Krzysztof Najmanowicz Wojciech Borowski Jakub Najmanowicz Daniel Sigonius Adam Opatowczyk Jakub Najmanowicz Krzysztof Najmanowicz Jakub Najmanowicz Adam Opatowczyk Daniel Sigonius Wojciech Borowski Maciej Wojeński Stanisław Pudłowski Jakub Najmanowicz Adam Opatowczyk Jakub Papenkowic Jakub Witeliusz Wawrzyniec Śmieszkowicz Jakub Witeliusz Paweł Herka Zygmunt Gregorowicz Jakub Papenkowic Stanisław Różycki Gabriel Ochocki starszy Jakub Górski Zygmunt Gregorowicz Jan Brożek Wawrzyniec Karyński Gabriel Ochocki starszy Maciej Kraśnicki Adam Rosczewic Franciszek Roliński Stanisław Jurkowski Adam Rosczewic Wojciech Łańcucki Andrzej Kucharski Adam Rosczewic Andrzej Kucharski Stanisław Jurkowski Franciszek Roliński Wojciech Łańcucki Szymon Makowski Andrzej Kucharski Wojciech Łańcucki Szymon Makowski Wojciech Łańcucki Szymon Makowski Andrzej Kucharski Wojciech Łańcucki Andrzej Kucharski Wojciech Dąbrowski Wojciech Papenkowic Wojciech Dąbrowski Szymon Makowski Wojciech Łańcucki Jakub Baltazarowicz Franciszek Józef Przewoski Samuel Formankowicz Marcin Winkler Jan Michalski Franciszek Józef Przewoski Krzysztof Franciszek Sowiński Sebastian Jan Piskorski Marcin Winkler Krzysztof Franciszek Sowiński Sebastian Jan Piskorski
AkademiaKrakowska / Uniwersytet Krakowski (1700–1777)	Maciej Stanisław Psojecki Piotr Praczlewicz Andrzej Krupecki Piotr Praczlewicz Andrzej Krupecki Piotr Praczlewicz Andrzej Krupecki Marcin Węgrzynowicz Marcin Ośliński Andrzej Krupecki Gabriel Profecki Wojciech Jodłowski Bazyli Płaszczewski Marcin Waleszyński Jan Antoni Luchini Marcin Kurowski Jan Antoni Luchini Stanisław Markiowicz Marcin Waleszyński Franciszek Kalewski Marcin Waleszyński Maciej Ziętkiewicz Jan Antoni Luchini Piotr Szymakowski Jan Antoni Luchini Kazimierz Stanisław Pałaszowski Jan Antoni Luchini Wojciech Myciński Kazimierz Stanisław Pałaszowski Jan Antoni Luchini Stanisław Jan Filipowicz Kazimierz Stanisław Pałaszowski Stanisław Jan Filipowicz Wojciech Myciński Stanisław Sebastian Mamczyński Stanisław Jan Filipowicz Kazimierz Stanisław Pałaszowski Józef Grzegorz Popiołek Stanisław Jan Filipowicz Stanisław Sebastian Mamczyński Kazimierz Jarmundowicz Kazimierz Franciszek Stęplowski Wojciech Jan Kanty Biegaczewicz Kazimierz Franciszek Stęplowski Jakub Marciszowski Kazimierz Franciszek Stęplowski Antoni Żołędziowski Jakub Marciszowski Jan Nepomucen Rygalski Antoni Mikołaj Krząnowski Andrzej Dominik Lipiewicz
Szkoła Główna Koronna (1777–1795)	Antoni Żołędziowski Hugo Kołłątaj Feliks Oraczewski Józef Tomasz Szabel
Szkoła Główna Krakowska (1795–1805)	Józef Tomasz Szabel Stanisław Minocki
Lata 1805–1817	Jakub Kraus Jan Hoffman Franciszek Marx Jan Morak Antoni Szaster Franciszek Kodesch Sebastian Alojzy Sierakowski Walenty Litwiński
Uniwersytet Jagielloński (1817–1899)	Walenty Litwiński Sebastian Girtler Józef Załuski Sebastian Girtler Alojzy Estreicher Karol Hube Wincenty Łańcucki Antoni Mikołaj Matakiewicz Józef Brodowicz Jan Trojański Leon Laurysiewicz Adam Krzyżanowski Józef Brodowicz Józef Majer Florian Sawiczewski Karol Teliga Piotr Bartynowski Piotr Bartynowski Józef Dietl Ignacy Czerwiakowski Karol Teliga Antoni Wachholz Julian Dunajewski Józef Majer Franciszek Bratranek Karol Teliga Julian Dunajewski Fryderyk Skobel Józef Kremer Karol Teliga Edward Fierich Gustaw Piotrowski Emilian Czyrniański Fryderyk Zoll Ludwik Teichmann Józef Szujski Julian Dunajewski Maurycy Madurowicz Stefan Kuczyński Józef Pelczar Udalryk Heyzmann Lucjan Rydel Józef Łepkowski Stanisław Kostka Tarnowski Stanisław Spis Franciszek Kasparek Edward Korczyński Wincenty Zakrzewski Władysław Chotkowski Stanisław Madeyski Tadeusz Browicz Stanisław Smolka Feliks Kreutz Władysław Knapiński Józef Kleczyński Stanisław Kostka Tarnowski
Uniwersytet Jagielloński (od 1900)	Maciej Jakubowski Edward Janczewski Tadeusz Gromnicki Edmund Krzymuski Napoleon Cybulski Stefan Pawlicki Kazimierz Morawski Franciszek Gabryl Franciszek Fierich Józef Łazarski August Witkowski Władysław Szajnocha Fryderyk Zoll jr. Kazimierz Kostanecki Władysław Szajnocha Kazimierz Żorawski Maciej Sieniatycki Stanisław Estreicher Julian Nowak Władysław Natanson Jan Łoś Kazimierz Zimmermann Michał Rostworowski Leon Marchlewski Józef Kallenbach Henryk Hoyer Edmund Załęski Konstanty Michalski Stanisław Kutrzeba Stanisław Maziarski Władysław Szafer Tadeusz Lehr-Spławiński Władysław Szafer Tadeusz Lehr-Spławiński Franciszek Walter Teodor Marchlewski Zygmunt Grodziński Stefan Grzybowski Kazimierz Lepszy Mieczysław Klimaszewski Mieczysław Karaś Mieczysław Hess Józef Gierowski Aleksander Koj Andrzej Pelczar Aleksander Koj Franciszek Ziejka Karol Musioł Wojciech Nowak Jacek Popiel Piotr Jedynak

1. ↑ a b c d e f g h i j k l Pełniący funkcję rektora w zastępstwie.
2. ↑ Od 1805 do 1809 Uniwersytet połączony z Uniwersytetem Lwowskim i zgermanizowany, 1809 repolonizacja po włączeniu Krakowa do Księstwa Warszawskiego.
3. ↑ W latach 1853–1860 rektorów nie wybierano, Uniwersytetem kierował mianowany przez rząd kurator.
4. ↑ Sprawował obowiązki rektora Tajnego Uniwersytetu.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 34145304824778610784
• PLWABN: 9810614153405606
• WorldCat: viaf-34145304824778610784