Irga kutnerowata
W dzisiejszym artykule poznamy fascynujący świat Irga kutnerowata i odkryjemy jego wiele aspektów i znaczeń. Irga kutnerowata to temat, który fascynuje ludzkość od niepamiętnych czasów, jego aspekty i cechy były przedmiotem badań, debat i refleksji na przestrzeni dziejów. W tym artykule zagłębimy się w różne podejścia i perspektywy nadane Irga kutnerowata, od jego wpływu na społeczeństwo po znaczenie na poziomie osobistym. Przygotuj się na zanurzenie się w podróż pełną odkryć i poznania Irga kutnerowata, tematu, który niewątpliwie zachęca nas do refleksji i kwestionowania naszej własnej rzeczywistości.
.jpg)
| |||||
| Systematyka[1][2] | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Podkrólestwo | |||||
| Nadgromada | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Nadklasa | |||||
| Klasa | |||||
| Nadrząd | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
irga kutnerowata | ||||
| Nazwa systematyczna | |||||
| Cotoneaster tomentosus (Aiton) Lindl. Trans. Linn. Soc. London 13: 101 (1821)[3] | |||||
| |||||
Irga kutnerowata, irga owłosiona[4] (Cotoneaster tomentosus (Aiton) Lindl.) – gatunek krzewu z rodziny różowatych.
Rozmieszczenie geograficzne
Pochodzi z Europy Południowej i Środkowej. Występuje głównie na obszarach górskich: Apeniny, Alpy, Karpaty, Jura, Góry Dynarskie i góry Półwyspu Bałkańskiego. W Polsce występuje wyłącznie w Tatrach i to tylko w Tatrach Zachodnich na 6 stanowiskach: pod Rękawicą w Dolinie Kościeliskiej, w Dolinie Strążyskiej, w Końskim Żlebie, na Zawieszce w grzbiecie Sarniej Skały, w Dolinie Białego i na Hrubym Reglu. Rzadka jest również po słowackiej stronie Tatr; podano ją tutaj z 10 stanowisk. Stanowiska w polskich Tatrach są najdalej na północ wysuniętymi miejscami występowania tego gatunku. Najwyżej (do 2400 m n.p.m.) dochodzi we włoskich Alpach[5].
Morfologia
- Pokrój
- Silnie rozgałęziony krzew o wysokości do 2 m. Pędy brunatnozielone i mniej lub bardziej filcowato owłosione[6].
- Liście
- Szerokoeliptyczne lub jajowate, o długości 2–6 cm i szerokości 2–3,5 cm, zazwyczaj z tępym wierzchołkiem. Na górnej stronie są owłosione, na dolnej pokryte białym kutnerem[6].
- Kwiaty
- Promieniste, białe. Działki kielicha w kwiatach i hypancjum są pokryte kutnerem, po czym łatwo rozróżnić można ten gatunek od bardzo podobnej irgi zwyczajnej[5]. Słupek z 3-5 szyjkami[6].
- Owoce
- Czerwone, mączyste, z zewnątrz pokryte włoskami[5].
Biologia i ekologia
Nanofanerofit. Występuje na słonecznych, stromych i skalistych stokach o nachyleniu do 60%, na płytkich glebach. Kwitnie od czerwca do lipca. Nasiona rozsiewane są przez zwierzęta. Liczba chromosomów 2n = 68[5].
Zagrożenia i ochrona
Kategorie zagrożenia gatunku:
- Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)[7]: R (rzadki, potencjalnie zagrożony); 2016: EN (zagrożony)[8].
- Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin (2001): CR (critical, krytycznie zagrożony); 2014: EN (zagrożony)[9].
Wszystkie jej stanowiska w Polsce znajdują się na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego. Gatunek w Polsce jest zagrożony z powodu nielicznych stanowisk z niewielką liczbą osobników, ponadto stanowiska te zagrożone są przez zarastającą je kosodrzewinę. Najliczniejsza populacja w Końskim Żlebie w latach 2001–2004 liczyła tylko 14 okazów[5].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– (ang.).
- ↑ a b Cotoneaster tomentosus (Aiton) Lindl.. Plants of the World online . Royal Botanic Gardens, Kew. .
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ a b c d e Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ a b c Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
- ↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.