Józef Zych

Wygląd przypnij ukryj Józef Zych
Ilustracja
Józef Zych (2015)
Data i miejsce urodzenia

23 marca 1938
Giedlarowa

Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Okres

od 3 marca 1995
do 20 października 1997

Przynależność polityczna

Polskie Stronnictwo Ludowe

Poprzednik

Józef Oleksy

Następca

Maciej Płażyński

Wicemarszałek Sejmu I i II kadencji
Okres

od 25 listopada 1991
do 3 marca 1995

Przynależność polityczna

Polskie Stronnictwo Ludowe

Wicemarszałek Sejmu IV kadencji
Okres

od 2 lipca 2004
do 18 października 2005

Przynależność polityczna

Polskie Stronnictwo Ludowe

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Wielki Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RFN Odznaka Honorowa za Zasługi dla Województwa Lubuskiego

Józef Zych (ur. 23 marca 1938 w Giedlarowej) – polski prawnik i polityk. Marszałek Sejmu II kadencji w latach 1995–1997.

Doktor nauk prawnych. W latach 1983–1991 prezes Krajowej Rady Radców Prawnych. W latach 1989–2015 poseł na Sejm z ramienia Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Polskiego Stronnictwa Ludowego (X, I, II, III, IV, V, VI i VII kadencji), w latach 1991–1995 i 2004–2005 wicemarszałek Sejmu I, II i IV kadencji, marszałek senior Sejmu V i VII kadencji, w latach 2015–2019 i od 2023 członek Trybunału Stanu.

Życiorys

Działał w harcerstwie. W 1961 został skazany na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności za „niedopełnienie obowiązków służbowych” w czasie obozu harcerskiego koło Krosna Odrzańskiego.

Jest absolwentem Liceum im. Bolesława Chrobrego w Leżajsku (1956) i Wydziału Prawa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1966). Na macierzystej uczelni pod kierunkiem Andrzeja Wąsiewicza uzyskał stopień doktora nauk prawnych (1976). Naukowo zajmował się prawem pracy oraz prawem ubezpieczeń społecznych. Podjął wykonywanie zawodu radcy prawnego. W latach 1983–1991 był prezesem Krajowej Rady Radców Prawnych.

W 1975 wstąpił do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. W 1989 został wybrany na posła z ramienia tej partii. W latach 1988–1990 był członkiem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. W listopadzie 1989 został przewodniczącym rady naczelnej powstałego z przekształcenia ZSL Polskiego Stronnictwa Ludowego „Odrodzenie”, które 5 maja 1990 współtworzyło Polskie Stronnictwo Ludowe. W trakcie X kadencji pełnił funkcję przewodniczącego Klubu Poselskiego PSL i przewodniczącego Komisji Sprawiedliwości.

Od 1991 do 2015 Józef Zych był posłem reprezentującym to ugrupowanie. W Sejmie I i II kadencji zajmował stanowisko wicemarszałka (1991–1995), następnie do końca II kadencji niższej izby parlamentu pełnił funkcję marszałka. Jako jednocześnie przewodniczący Zgromadzenia Narodowego odpowiadał za proces przyjęcia Konstytucji RP. Od lipca 2004 do końca IV kadencji ponownie był wicemarszałkiem Sejmu. W jej trakcie zasiadał ponadto w Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej, której był przewodniczącym. W październiku 2005 wykonywał obowiązki marszałka seniora Sejmu V kadencji. W wyborach parlamentarnych w 2007 po raz siódmy uzyskał mandat poselski, otrzymując w okręgu lubuskim 18 631 głosów. W wyborach w 2011 po raz ósmy z rzędu został posłem z listy PSL. Prezydent Bronisław Komorowski powierzył mu wykonywanie obowiązków marszałka seniora Sejmu VII kadencji. W 2012 został honorowym prezesem Polskiego Stronnictwa Ludowego.

W 2015 nie uzyskał poselskiej reelekcji. W listopadzie 2015 wybrany na członka Trybunału Stanu z rekomendacji PSL. W TS zasiadał do końca kadencji w 2019. Ponownie został powołany w skład Trybunału Stanu w listopadzie 2023. Po 2015 pracował jako doradca w Polskiej Izbie Ubezpieczeń, a także powrócił do pracy naukowej; wykładał w Collegium Intermarium.

Wyniki wyborcze

Wybory Komitet wyborczy Organ Okręg Wynik
1989 Zjednoczone Stronnictwo Ludowe Sejm X kadencji nr 107 33 535 (51,24%)T
1991 Polskie Stronnictwo Ludowe Sejm I kadencji nr 14 16 411 (5,84%)T
1993 Sejm II kadencji nr 52 22 313 (9,89%)T
1997 Sejm III kadencji 10 973 (5,26%)T
2001 Sejm IV kadencji nr 8 7378 (2,36%)T
2005 Sejm V kadencji 9566 (3,54%)T
2007 Sejm VI kadencji 18 631 (4,73%)T
2011 Sejm VII kadencji 6919 (2,08%)T
2015 Sejm VIII kadencji 4784 (1,38%)N

Odznaczenia i wyróżnienia

Ordery i odznaczenia Nagrody i wyróżnienia

Honorowy obywatel Leżajska i województwa lubuskiego.

W 2012 podczas XI Kongresu Polskiego Stronnictwa Ludowego został honorowym prezesem tej partii. W 2015 został wyróżniony przez poznańskie Towarzystwo im. Hipolita Cegielskiego statuetką Złotego Hipolita. Otrzymał także tytuł „Człowieka Roku Ubezpieczeń 2013”, przyznawanego przez redakcję „Gazety Ubezpieczeniowej”.

W 2006 słuchacze Programu III Polskiego Radia przyznali Józefowi Zychowi nagrodę „Srebrne Usta 2005” za lapsus: Nie po raz pierwszy staje mi… przychodzi mi stawać przed izbą. Poseł uzyskał wówczas 40% wszystkich oddanych głosów.

Życie prywatne

Ojciec Cezarego, absolwenta prawa i filozofii zawodowo zajmującego się muzyką dawną oraz Małgorzaty, doktor habilitowanej biologii i wykładowczyni UAM. Przez większość życia mieszkał w Zielonej Górze. Po zakończeniu kariery poselskiej przeprowadził się do Poznania. Katolik. Hobbystycznie zajmuje się ornitologią oraz kwiatami.

Przypisy

  1. ↑ Dzięki harcerstwu stali się indywidualnościami. harcbook.info. .
  2. ↑ Ewa Czaczkowska, Michał Majewski. Marszałek Zych przyznaje: siedziałem w więzieniu. „Rzeczpospolita”, 19 czerwca 1996. brak numeru strony
  3. ↑ Znani Absolwenci. zslchrobry.lezajsk.pl. .
  4. ↑ a b c d Roman Fulneczek: Józef Zych legendarny marszałek, ikona polskiego Parlamentu. oirp.rzeszow.pl, 12 lutego 2022. .
  5. ↑ Kalendarium samorządu radców prawnych. „Radca Prawny”. nr 129, s. 14–31, wrzesień 2012. 
  6. ↑ Skład Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa 1988–2011. radaopwim.gov.pl. .
  7. ↑ Spotkania Prezydenta RP z Marszałkami-Seniorami. prezydent.pl, 27 października 2011. .
  8. ↑ Józef Zych honorowym prezesem PSL. gazetalubuska.pl, 17 listopada 2012. .
  9. ↑ Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 listopada 2015 r. w sprawie wyboru Trybunału Stanu. sejm.gov.pl. .
  10. ↑ Nominacje dla sędziów Trybunału Stanu. sejm.gov.pl, 11 grudnia 2015. .
  11. ↑ Sejm. Wybrano członków Trybunału Stanu. polsatnews.pl, 21 listopada 2023. .
  12. ↑ a b Błażej Dąbkowski: Józef Zych: Chciałem być bliżej rodziny. Przeprowadziłem się do Poznania. gloswielkopolski.pl, 2 września 2019. .
  13. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 20 czerwca 1989 r. o wynikach ponownego głosowania i wynikach wyborów do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przeprowadzonych dnia 18 czerwca 1989 r. (M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 151).
  14. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 31 października 1991 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, przeprowadzonych w dniu 27 października 1991 r. (M.P. z 1991 r. nr 41, poz. 288).
  15. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 września 1993 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 19 września 1993 r. (M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 470).
  16. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 25 września 1997 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 21 września 1997 r. (M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 620).
  17. ↑ Poland – candidate data. University of Essex. . (ang.).
  18. ↑ Mandat uzyskany z listy ogólnopolskiej.
  19. ↑ Serwis PKW – Wybory 2001. .
  20. ↑ Serwis PKW – Wybory 2005. .
  21. ↑ Serwis PKW – Wybory 2007. .
  22. ↑ Serwis PKW – Wybory 2011. .
  23. ↑ Serwis PKW – Wybory 2015. .
  24. ↑ a b c Wojciech Szwajdler: Józef Zych. Na przekór losowi. Kraków: Jagiellonia, 2008, s. 43.
  25. ↑ Józef Zych w bazie Filmweb. .
  26. ↑ Wykaz osób i podmiotów, którym nadano Odznakę Honorową. lubuskie.pl. .
  27. ↑ Rozmowa z Tadeuszem Trębaczem Burmistrzem Miasta Leżajska. „Biuletyn Miejski. Pismo Burmistrza i Rady Miejskiej Leżajska”. nr 1–2, s. 6, styczeń-luty 2008. . 
  28. ↑ Poseł J. Zych Honorowym Obywatelem Województwa Lubuskiego. rzg.pl, 11 listopada 2014. .
  29. ↑ Józef Zych honorowym prezesem PSL. gazetalubuska.pl, 17 listopada 2012. .
  30. ↑ Nagrody Złotego Hipolita 2015 rozdane. thc.org.pl, październik 2015. .
  31. ↑ Człowiek Roku Ubezpieczeń 2013. gu.com.pl, 21 stycznia 2014. .
  32. ↑ Plebiscyt Srebrne Usta. polskieradio.pl, 21 września 2010. .

Bibliografia

Marszałkowie Sejmu Polskiego
II Rzeczpospolita
(1918–1939)
Polska Ludowa
(1945–1989)
III Rzeczpospolita
(od 1989)

Godło Polski

Marszałkowie seniorzy Sejmu i Senatu
II Rzeczpospolita Polska
Sejm Ustawodawczy II RP
Sejm II RP
Senat II RP
Sejm Śląski II RP
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Sejm Ustawodawczy PRL
Sejm PRL
Senat PRL
III Rzeczpospolita Polska
Sejm III RP
Senat III RP
  1. ↑ Bolesław Limanowski z PPS nie mógł prowadzić pierwszych obrad, do czasu wyboru prezydium obrady prowadził Maksymilian Thullie (ChD)
  2. ↑ posiedzenie otworzył nie najstarszy wiekiem poseł, a płk Stanisław Skwarczyński (OZN)
  3. ↑ w zastępstwie najstarszego wiekiem Stefana Giebla z ChD
  4. ↑ Barbara Borys-Damięcka (PO) nie mogła prowadzić obrad, do czasu wyboru marszałka Senatu obrady poprowadził Michał Seweryński (PiS)
Prezydium I kadencji Sejmu RP
Marszałek Sejmu
Wicemarszałkowie
Prezydium II kadencji Sejmu RP
Marszałek Sejmu
Wicemarszałkowie
Prezydium IV kadencji Sejmu RP
Marszałek Sejmu
Wicemarszałkowie
Wicemarszałkowie Sejmu
Sejm II RP
Sejm RP/PRL
Sejm III RP
Przewodniczący KP Polskiego Stronnictwa Ludowego
Kontrola autorytatywna (osoba):Encyklopedie internetowe: