Piotrków Trybunalski
Wygląd
przypnij
ukryj
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Krainy-historyczne-Polski.png/220px-Krainy-historyczne-Polski.png)
Piotrków,
ziemia sieradzka,
ziemia łęczycko-sieradzka i inne krainy historyczne Polski na tle współczesnych granic administracyjnych
Piotrków Trybunalski – miasto na prawach powiatu w centralnej Polsce.
Piotrków był miastem królewskim w starostwie piotrkowskim w powiecie piotrkowskim województwa sieradzkiego w końcu XVI wieku. Dopełnienie nazwy o przymiotnik Trybunalski nastąpiło po II wojnie światowej. W latach 1975–1998 miasto było stolicą województwa piotrkowskiego.
Według danych GUS z 31 grudnia 2023 r., Piotrków Trybunalski liczył 66 519 mieszkańców i był pod względem liczby ludności drugim (po Łodzi) miastem w województwie łódzkim, a także 50. spośród najludniejszych miast w Polsce.
Toponimia
Nazwa miasta notowana jest od XIII wieku jako Piotrków i Pietrków, od XIV wieku spotyka się także Piotrkowo. Pochodzi ona od imienia Piotr, zdrobnionego do Piotrek, w języku staropolskim także Pietrek. Drugi człon nazwy, Trybunalski, wywodzi się od faktu, że w mieście urzędował trybunał koronny.
Nazwa Piotrkowa w innych językach brzmi: język rosyjski – dziś Пётркув-Трыбунальски, za czasów Królestwa Polskiego – Петроковъ; jid. פּעטריקעװ Petrikew; niem. Petrikau.
Położenie
Miasto położone jest w południowo-wschodniej części województwa łódzkiego na Równinie Piotrkowskiej nad rzeką Strawą. Piotrków Trybunalski leży w historycznej ziemi sieradzkiej.
Odległy o 53 km na południowy wschód od Łodzi, 136 km na południowy zachód od Warszawy i 160 km na północny wschód od Katowic.
Według danych z 31 grudnia 2018 powierzchnia miasta wynosiła 67,3 km².
Według danych z 2002 powierzchnia miasta to 67,3 km², co stanowi 0,4% powierzchni całego województwa łódzkiego. Struktura powierzchni miasta:
- użytki rolne 52%
- użytki leśne 21%
Historia
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Piotrkow_in_1657.jpg/662px-Piotrkow_in_1657.jpg)
Najstarsza panorama Piotrkowa z 1657
Bazylika św. Jakuba Apostoła
Kościół i klasztor o.o. bernardynów przy pl. Kościuszki
Kościół jezuitów, fasada
Budynek sądu w Piotrkowie
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Piotrk%C3%B3w_Trybunalski%2C_Podzamcze%2C_ulica_Starowarszawska%2C_wyburzone_kamienice.jpg/220px-Piotrk%C3%B3w_Trybunalski%2C_Podzamcze%2C_ulica_Starowarszawska%2C_wyburzone_kamienice.jpg)
Podzamcze – miejsce po wyburzonych kamienicach w rejonie ulicy Starowarszawskiej
- VIII w. – pierwsze osady
- 1217 – pierwsza pisemna wzmianka o Piotrkowie (dokument Leszka Białego dla opactwa cystersów w Sulejowie)
- XIII w. – Piotrków rozwinął się w znaczną i ludną osadę, gdzie władcy księstw łęczyckiego i sieradzkiego zwoływali zjazdy rycerskie i odbywali sądy, w czasach, gdy władca był najwyższym sędzią swoich poddanych
- 1262 – włączenie Piotrkowa do Księstwa Sieradzkiego
- 1290–1300 – Piotrków otrzymuje prawa miejskie (wskazanie dokładnej daty jest niemożliwe, ponieważ dokumenty spłonęły)
- 1313 – Władysław Łokietek określa Piotrków jako miasto
- 1346–1347 – spisano statuty piotrkowskie
- od końca XIV w. Piotrków był siedzibą sądów szlacheckich: ziemskiego i grodzkiego
- 1404 – odnowienie praw miejskich przez Władysława Jagiełłę
- 1442–1628 – miejsce odbywania synodów prowincji gnieźnieńskiej
- 1467 – ratyfikacja pokoju toruńskiego
- 1468 – pierwszy sejm walny Królestwa Polskiego w Piotrkowie
- 1 grudnia 1469 – na sejmie wielki mistrz Henryk Reuss von Plauen złożył hołd lenny Kazimierzowi IV Jagiellończykowi
- 20 listopada 1470 – na sejmie wielki mistrz Henryk VII Reffle von Richtenberg złożył hołd lenny Kazimierzowi IV Jagiellończykowi
- 1492 – Elekcja Jana Olbrachta w Piotrkowie
- 1493 – pierwszy sejm w Piotrkowie z wydzieloną szlachecką izbą poselską i senatem – data przyjmowana jako początek parlamentaryzmu polskiego
- XV/XVI w. – miejsce zjazdów generalnych i prowincjonalnych oraz sejmów walnych
- 22 marca 1565 – dysputa teologiczna o dogmacie o Trójcy Świętej pomiędzy Janem Firlejem a braćmi polskimi, którzy jednak dogmatu tego nie uznali. Od tego momentu datuje się narastający konflikt kalwińsko-ariański.
- 1578 – utworzenie Trybunału Koronnego dla Wielkopolski
- 1578 – nadanie przez króla Stefana Batorego przywilejów handlowych i wydanie zgody na wybudowanie łaźni w Piotrkowie
- 1655 i 1657 – zajęcie miasta przez wojska szwedzkie (potop szwedzki)
- 1702 – ponowne zajęcie miasta przez wojska szwedzkie (III wojna północna)
- 1793 – II rozbiór Polski, włączenie Piotrkowa do zaboru pruskiego, tzw. Prusy Południowe
- 1807 – włączenie Piotrkowa do Księstwa Warszawskiego (departament kaliski)
- 1815 – włączenie Piotrkowa do Królestwa Polskiego pod zaborem rosyjskim (województwo kaliskie, od 1837 gubernia kaliska)
- 2 września 1846 – odjazd pierwszego pociągu Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej z dworca piotrkowskiego
- 13 stycznia 1867 – utworzenie guberni piotrkowskiej, obejmującej m.in. Łódź, Częstochowę i Zagłębie Dąbrowskie
- 5 stycznia 1873 – rozpoczęcie wydawania „Tygodnia”
- 1 lutego 1905 – początek strajku szkolnego
- 1914 – w pierwszych miesiącach I wojny światowej Piotrków kilkakrotnie opanowywały wojska niemieckie i ponownie rosyjskie, ostatecznie zajęty w grudniu przez wojska austriackie
- 1915 – umiejscowienie w Piotrkowie siedziby Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego, największy w historii rozwój piotrkowskiego ośrodka wydawniczo-prasowego
- 2–5 listopada 1918 – rozbrojenie okupantów austriackich
- 2 sierpnia 1919 – włączenie Piotrkowa do województwa łódzkiego
- 1932 – wielki strajk okupacyjny w hucie „Hortensja”. Przez 39 dni robotnicy stawiają opór policji
- 1939:
- sierpień–grudzień 1941 – w domu przy ul. Przyszłej 11 działa tajna radiostacja grupy dywersyjno-wywiadowczej zrzuconej z terenów ZSRR (pod dowództwem kpt. Mikołaja Arciszewskiego „Michała”)
- 14–29 października 1942 – likwidacja getta piotrkowskiego (ok. 20 tys. Żydów wywieziono do obozu zagłady w Treblince, 3500 pozostało w tzw. „małym getcie”, zlikwidowanym w 1944)
- 1 października 1944 – grupa dywersyjna 3 Brygady Armii Ludowej im. gen. Bema pod dowództwem ppor. Nazarewicza wysadza w powietrze na ul. Wolborskiej stację transformatorową.
- 18 stycznia 1945 – w ramach ofensywy styczniowej wojska Armii Czerwonej wkraczają do Piotrkowa Trybunalskiego i przy znacznym oporze ze strony wojsk niemieckich przerywają trwającą od 1939 okupację niemiecką. W zdobyciu Piotrkowa uczestniczą: 6 Gwardyjski Korpus Pancerny z 3 Gwardyjskiej Armii Pancernej oraz wojska 4 Gwardyjskiej Armii Pancernej oraz 13 Armii, należących do 1 Frontu Ukraińskiego i Wojska Polskiego.
- zdobycie Piotrkowa uczczono w Moskwie 20 salwami z 224 dział
- Piotrków siedzibą istniejącej do 1953 wiejskiej gminy Uszczyn
- 11 czerwca 1967 – Rada Państwa nadaje miastu, w roku 750-lecia jego istnienia, Order Sztandaru Pracy I klasy za „zasługi w rewolucyjnym ruchu robotniczym i w walce z hitlerowskim okupantem oraz w uznaniu wkładu w budownictwo socjalistyczne”
- 1973–1977 – Piotrków siedzibą gminy wiejskiej Piotrków Trybunalski
- 1 czerwca 1975 – utworzenie województwa piotrkowskiego
- 9 września 1979 – Dożynki Centralne z udziałem I sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka. Rozbudowa miasta m.in. stadionu i amfiteatru miejskiego oraz budowa węzła na Gierkówce
- 1981:
- 1985 – pierwsze w Polsce mistrzostwa breakdance
- 1997 – przekształcenie Wydziału Zamiejscowego WSP w Filię WSP (od 2000 filia Akademii Świętokrzyskiej, od 2008 filia Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach)
- 1 stycznia 1999 – likwidacja województwa piotrkowskiego, ponowne wejście Piotrkowa w skład województwa łódzkiego
- 2004 – utworzenie Zamiejscowego Ośrodka Dydaktycznego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi (likwidacja w 2009 roku)
- 6 marca 2005 – referendum w sprawie odwołania prezydenta i Rady Miasta (nieważne: frekwencja 24,2%)
- 2017:
- 2023:
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Pt_city_old_town_square_pan.jpg/750px-Pt_city_old_town_square_pan.jpg)
Panorama Rynku na Starym Mieście
Historia Żydów w Piotrkowie
Mała Synagoga (1775 r.)
Miasto posiadało zakaz osiedlania się Żydów – przywilej de non tolerandis Judaeis. Dopiero w XVI w. ludność żydowska zamieszkała w okolicach Piotrkowa zaczęła przybywać na targi i jarmarki. W 1657 wojska Stefana Czarnieckiego dokonały krwawego pogromu Żydów w Piotrkowie. W 1679 król Jan III Sobieski zezwolił na założenie kahału, synagogi, kirkutu, mykwy, rzeźni i sklepów. Piotrków Trybunalski był jednym z najważniejszych w Polsce żydowskich ośrodków wydawniczo-drukarskich.
W październiku 1939 Niemcy utworzyli tu pierwsze getto na ziemiach polskich. Uwięzili w nim ok. 25 tys. osób z Piotrkowa i okolic. W dniach 15–21 października 1942 ok. 22 tys. osób wywieźli do obozu zagłady w Treblince.
Liczba ludności żydowskiej w Piotrkowie Trybunalskim, 1765–1945
Rok
|
Żydzi
|
Nie-Żydzi
|
Odsetek Żydów
|
1765
|
780
|
|
|
1810
|
1592
|
2076
|
43%
|
1820
|
1999
|
2131
|
48%
|
1858
|
4272
|
5973
|
42%
|
1871
|
5706
|
8973
|
39%
|
1897
|
9543
|
21639
|
31%
|
1921
|
11630
|
29362
|
28%
|
1939
|
10641
|
40653
|
21%
|
1941
|
ok. 25000
|
|
|
1945
|
133
|
45848
|
0%
|
Klimat
Miesiąc
|
I
|
II
|
III
|
IV
|
V
|
VI
|
VII
|
VIII
|
IX
|
X
|
XI
|
XII
|
Najwyższa temperatura dzienna (°C)
|
+11,2
|
+5,1
|
+12,7
|
+21,1
|
+25,3
|
+28,9
|
+32,1
|
+30,8
|
+23,9
|
+23,0
|
+10,6
|
+7,9
|
Najniższa temperatura dzienna (°C)
|
–31,2
|
–13,2
|
–6,4
|
–3,9
|
+1,8
|
+1,8
|
+8,0
|
+5,6
|
+2,1
|
–3,2
|
–2,9
|
–10,0
|
Źródło: Typowe lata meteorologiczne i statystyczne dane klimatyczne dla obszaru Polski do obliczeń energetycznych budynków
|
Demografia
Dane z 31 grudnia 2023:
Opis
|
Ogółem
|
Kobiety
|
Mężczyźni
|
Jednostka
|
osób
|
%
|
osób
|
%
|
osób
|
%
|
Populacja
|
66 519
|
100
|
35 417
|
53,24
|
31 102
|
46,76
|
Piramida wieku mieszkańców Piotrkowa Trybunalskiego w 2014 roku.
Wskaźniki ekonomiczne
Średni dochód na jednego mieszkańca dla Piotrkowa Trybunalskiego wynosi 4150 zł brutto.
Według danych z 2018 stopa bezrobocia w mieście wynosiła 5,5%.
Podział na osiedla
W Piotrkowie Trybunalskim nazwa „osiedle” ma dwa znaczenia: Tradycyjne – istniejące osiedla, oraz administracyjne – jednostki pomocnicze gminy (odpowiednik dzielnic w większych miastach lub sołectw w gminach)
W niektórych przypadkach nazwy pokrywają się: np. Wierzeje.
Zgodnie z uchwałami Rady Miasta w Piotrkowie funkcjonuje czternaście jednostek pomocniczych:
- Osiedle „Centrum” (wcześniej „Starówka”),
- Osiedle „Piastowskie”,
- Osiedle „Armii Krajowej”,
- Osiedle „Południe”,
- Osiedle „Wronia”,
- Osiedle „Leśna”,
- Osiedle „Słowackiego Północ”,
- Osiedle „Wierzeje”,
- Osiedle „Wyzwolenia”,
- Osiedle „Przyszłość”,
- Osiedle „Belzacka”,
- Osiedle „Łódzka-Wysoka-Sadowa”,
- Osiedle „Krakowskie Przedmieście-Sulejowska”,
- Osiedle „Szczekanica”.
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Pt_city_pano.jpg/750px-Pt_city_pano.jpg)
Panorama północnej części Piotrkowa Trybunalskiego
System TERYT wyróżnia następujące integralne części miasta: Belzatka, Budki, Bugaj, Byki, Byki-Kolonia, Daszówka, Dymacz, Karolinów, Kleszcz, Krakówka, Meszcze, Michałów, Moryca, Pawłówka, Raków, Raków Mały, Szczekanica, Świerczów, Twardosławice, Wierzeje.
Gospodarka
Przemysł
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Piotrkow_Trybunalski_Dawna_Manufaktura.JPG/220px-Piotrkow_Trybunalski_Dawna_Manufaktura.JPG)
Budynek dawnej Piotrkowskiej Manufaktury przy ulicy Sulejowskiej
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Piotrkow_Trybunalski_Cornelius_brewery.jpg/220px-Piotrkow_Trybunalski_Cornelius_brewery.jpg)
Browar Piotrków (2019)
Od XIX w. ośrodek przemysłu, m.in. szklarskiego (huty „Kara”, „Hortensja”, „Feniks”), włókienniczego (Piotrkowska Manufaktura – potem Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego „Sigmatex”), maszynowego (Fabryka Maszyn Górniczych „Pioma” – obecnie „Famur”, Warszawskie Zakłady Mechaniczne – Polskie Zakłady Lotnicze WZM-PZL). Obecnie jedno z dwóch głównych miast Piotrkowsko-Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Piotrków to także przemysł meblowy (Piotrkowska Fabryka Mebli) oraz papierniczy – swoją siedzibę ma tutaj Emerson, potentat w produkcji papieru komputerowego. W południowej części miasta działa nowoczesny regionalny Browar Piotrków produkujący piwa różnego rodzaju. Działa tutaj także duża liczba lokalnych i regionalnych firm budowlanych czy deweloperskich
Przemysł maszynowy
Przemysł włókienniczy
- Sigmatex Sp. z o.o. – producent dzianin
Handel
Znajdują się tutaj galeria rozrywkowo-handlowa Focus Mall, otwarta 13 listopada 2009, oraz Galeria „Stary Areszt”, znajdująca się w budynkach dawnego aresztu – usytuowana w okolicach starego miasta.
Logistyka
Ze względu na dogodne położenie miasta, wokół miasta powstało kilka rozbudowanych centrów logistycznych.
- Centrum Dystrybucji IKEA – teren o powierzchni 47 ha, z czego 100 tys. m² pod zabudową.
- ProLogis Park Piotrków – teren o powierzchni 30 ha, 4 hale o łącznej powierzchni 83 tys. m². Najemcy: Unilever, Carrefour, Nomi, Vitakraft.
- Centrum Logistyczne „Kaufland” – teren o powierzchni 27 ha, obiekty magazynowe o powierzchni 120 tysięcy m² oraz przetwórnia mięsa i chłodnia.
Trwa realizacja dużych projektów logistycznych w Piotrkowie i jego najbliższym otoczeniu:
- Logistic City Piotrków Distribution Center – teren o powierzchni ponad 100 ha, dotychczas zrealizowano 4 hale o ogólnej powierzchni 136 tys. m², planowana powierzchnia zabudowy ponad 450 tys. m². Najemcy: M&M Logistics, PPG, Colep CCL, Erontrans, Compania de Distribucion Integral Logista, Schlecker, Jysk, Trans Południe, Kronopol.
- Poland Central – Europolis – teren położony na terenie gminy Grabica (ok. 7 km od Piotrkowa) o powierzchni 122 ha, docelowa powierzchnia magazynowa wyniesie ponad 500 tys. m². Najemcy: IKEA, Erontrans, FM Logistic, PSD, Integer.pl.
- Prologis Park Piotrków II – teren o powierzchni 25 ha, docelowo zaplanowano realizację 6 hal o ogólnej powierzchni zabudowy 125 tys. m². Najemcy: Stock Polska, Vobis.
Transport
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Piotrk%C3%B3w_Trybunalski-obwod_pnzach_mapka.png/230px-Piotrk%C3%B3w_Trybunalski-obwod_pnzach_mapka.png)
Schemat przedstawiający północno-zachodnią obwodnicę i docelowy układ komunikacyjny Piotrkowa Trybunalskiego
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Pt_wz_pilsudskiego.JPG/220px-Pt_wz_pilsudskiego.JPG)
Fragment trasy W-Z
Wschodnia obwodnica Piotrkowa – ulica Miast Partnerskich
Transport drogowy
Piotrków Trybunalski stanowi ważny węzeł komunikacyjny. Przez miasto przebiegają drogi krajowe i międzynarodowe:
Drogi wojewódzkie:
Miasto posiada rozbudowany system obwodnic w którego skład wchodzą obwodnice:
W planach jest także budowa obwodnicy śródmiejskiej, mającej być w przyszłości drogą alternatywną dla płatnej autostrady A1 oraz obwodnicy południowej.
Transport autobusowy
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Pt_dworzec_pano.jpg/260px-Pt_dworzec_pano.jpg)
Dworzec autobusowy w Piotrkowie Trybunalskim
Ważną rolę odgrywają też zrzeszeni przewoźnicy prywatni, obsługujący linie miejskie oraz podmiejskie, w tym do Sulejowa, Bełchatowa i Tomaszowa.
Komunikacja miejska
W Piotrkowie Trybunalskim istnieje komunikacja autobusowa, obsługiwana przez MZK Piotrków Trybunalski, oraz przez przewoźników prywatnych.
W 2017 roku MZK Piotrków Trybunalski obsługiwało 11 linii autobusowych (numery „0” – „10”) i dysponowało 39 autobusami marki MAN:
Dodatkowo w Piotrkowie Trybunalskim funkcjonują linie przewoźników prywatnych.
Transport kolejowy
Dworzec kolejowy w Piotrkowie Trybunalskim
Przez stację Piotrków Trybunalski przechodzi linia kolejowa nr 1, wybudowana w 1846 jako Droga Żelazna Warszawsko-Wiedeńska; tutaj zaczyna się również linia kolejowa nr 24 do kopalni Bełchatów, która według pierwotnych planów miała być częścią odnogi Centralnej Magistrali Kolejowej z Opoczna do Oleśnicy.
W latach 1902–2008 na terenie miasta zaczynała się linia Piotrkowskiej Kolei Wąskotorowej do Sulejowa; obecnie w całości zachował się jedynie teren dworca wąskotorowego.
Transport lotniczy
W Piotrkowie Trybunalskim działa lotnisko sportowe zdolne do przyjmowania samolotów kategorii dyspozycyjnej czy taksówek powietrznych.
Najbliższym portem lotniczym jest oddalony od centrum Piotrkowa Trybunalskiego o 42 km Międzynarodowy Port Lotniczy im. Władysława Reymonta w Łodzi.
Ponadto miasto jest oddalone o około 133 km od Portu lotniczego Warszawa Okęcie i około 137 km od Portu Lotniczego Katowice-Pyrzowice.
W 2008 przy Samodzielnym Szpitalu Wojewódzkim im. Mikołaja Kopernika otwarto sanitarne lądowisko.
Turystyka
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Rycerska_street_in_Piotrkow_Trybunalski_01.JPG/220px-Rycerska_street_in_Piotrkow_Trybunalski_01.JPG)
Ulica Rycerska na starym mieście
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Piotrkow_trybunalski_ulica_szewska.JPG/220px-Piotrkow_trybunalski_ulica_szewska.JPG)
Ulica Szewska na starym mieście
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Piotrk%C3%B3w_Trybunalski%2C_ulica_Starowarszawska.jpg/220px-Piotrk%C3%B3w_Trybunalski%2C_ulica_Starowarszawska.jpg)
Podzamcze – ulica Starowarszawska
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Piotrk%C3%B3w_Trybunalski%2C_ulica_S%C5%82owackiego.jpg/220px-Piotrk%C3%B3w_Trybunalski%2C_ulica_S%C5%82owackiego.jpg)
Ulica Słowackiego
Architektura
Zabytki
Zamek Królewski, obecnie siedziba muzeum
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Wielka_Synagoga_Piotrk%C3%B3w_Trybunalski.jpg/220px-Wielka_Synagoga_Piotrk%C3%B3w_Trybunalski.jpg)
Budynek
Wielkiej Synagogi
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/PL_Piotrkow_Tryb_Park_Poniatowskiego_01.jpg/220px-PL_Piotrkow_Tryb_Park_Poniatowskiego_01.jpg)
Park im. ks. Józefa Poniatowskiego
Do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisane są m.in. następujące obiekty z terenu Piotrkowa:
- Stare Miasto – staromiejski układ urbanistyczny sięga początkami średniowiecznej lokacji, zabudowa jest znacznie późniejsza. W obrębie rynku można obejrzeć ok. 142 kamienice o ciekawej architekturze. Po pożarze w 1835 r. przebudowano domy w stylu klasycystycznym. Wewnątrz niektórych zachowały się sklepienia kolebkowe, ślady podcieni, sklepione piwnice, sienie i belkowane stropy.
- Mury miejskie – zachowane fragmenty wybudowane w XIV w. za panowania Kazimierza Wielkiego. Wysokość murów 4,5 m, szerokość 2 m.
- Zamek królewski – zbudowany w latach 1512–1519 przez mistrza Benedykta z Sandomierza na polecenie Zygmunta I Starego.
- Pałac Jaxa Bykowskich (XV w.) – w 1604 przebudowany na pałac renesansowy.
- Bazylika pw. św. Jakuba (XIII w.) wraz z plebanią
- Kościół Nawiedzenia Najświętszej Panny Marii (XIV w.) – zniszczony podczas najazdu szwedzkiego, w XVIII w. odrestaurowany. Wewnątrz zabytkowe obrazy z XVII i XVIII w.
- Kościół pw. św. Jacka i św. Doroty, podominikański (XIV-XVII w.)
- Kościół i klasztor o.o. bernardynów (XVII w.) z cudownym obrazem Matki Boskiej Piotrkowskiej.
- Zespół klasztorny pijarów – kościół oo. pijarów (XVII-XVIII w.), obecnie kościół ewangelicko-augsburski, oraz budynki kolegium pijarów zaadaptowane na budynek więzienny, użytkowany do 2004.
- Kościół pw. NP Marii Śnieżnej (XVII w.) – dawniej dominikanek, oparty o mur miejski.
- Kościół św. Franciszka Ksawerego oo. jezuitów (XVIII w.), z cudownym obrazem Matki Bożej Trybunalskiej.
- Kolegium jezuickie (XVIII w.) – obecnie mieści się tu I LO im. Bolesława Chrobrego.
- Wielka Synagoga (1791–1793), do 2019 r. siedziba Miejskiej Biblioteki Publicznej, a obecnie Archiwum Państwowego. Zbudowana na miejscu poprzedniej, drewnianej z 1689, zniszczonej podczas pożaru w 1740.
- Mała Synagoga
- Cerkiew prawosławna pw. Wszystkich Świętych (XIX w.)
- Cmentarz żydowski przy ulicy Spacerowej
- Cmentarz prawosławny (w tym kaplica grobowa T. Andriejewej)
- Dwie kaplice grobowe na starym cmentarzu rzymskokatolickim (Burchardów i Jüttnerów)
- Sąd Okręgowy (1905–1909), dawny gubernialny Sąd Okręgowy.
- Dworzec kolejowy PKP – dworzec kolei warszawsko-wiedeńskiej. Przeszedł gruntowny remont i modernizację w latach 2010–2012
- Zespół stacji kolejki wąskotorowej
- Budynek Państwowej Szkoły Muzycznej (Pałac Rudowskich)
- Budynek Gimnazjum Żeńskiego
- Park Belzacki z XIX w.
- Park im. Księcia Józefa Poniatowskiego z ogrodem botanicznym
- Domy i kamienice:
- ul. Czarnieckiego 7, 9, 10
- ul. Dąbrowskiego 14 (Willa „Wanda”, secesyjna z 1905 r., proj. Feliks Nowicki) i 15
- ul. Farna 2, 3, 4, 5, 6, 8
- ul. Grodzka 1
- ul. Konarskiego 4
- pl. Kościuszki 6
- ul. Łazienna-Mokra 1, 2
- ul. Rwańska 4
- Rynek Trybunalski 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11
- ul. Sieradzka 1, 4, 6, 8
- ul. Słowackiego 1, 3, 13
- ul. Szewska 3
- ul. Wojska Polskiego 5
Inne obiekty
Wieża ciśnień (1925-1927)
Architektura współczesna
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Piotrk%C3%B3w_Trybunalski%2C_Jerozolimska_-_Starowarszawska%2C_nowe_kamienice.jpg/220px-Piotrk%C3%B3w_Trybunalski%2C_Jerozolimska_-_Starowarszawska%2C_nowe_kamienice.jpg)
Nowe kamienice przy ulicach Jerozolimskiej i Starowarszawskiej (2018)
Focus Mall
- Bank Pekao S.A. przy al. Armii Krajowej
- Kryta Pływalnia OSiR przy ul. Belzackiej (budowana w latach 1999–2000)
- Kościół pw. Miłosierdzia Bożego przy ul. Łódzkiej
- Kościół pw. NMP Królowej Pokoju przy ul. Belzackiej (1998)
- Kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej przy ul. Krakowskie Przedmieście
- Hala sportowa „Relax” (lata 80.)
- Centrum handlowe Focus Mall przy ul. Słowackiego
- Hotel Mercure Piotrków Trybunalski przy al. Armii Krajowej
Informacja turystyczna
- Centrum Informacji Turystycznej
- PTTK Oddział im. Michała Rawity Witanowskiego w Piotrkowie Trybunalskim
- Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim
Szlaki turystyczne
- Szlak Rekreacyjny Rzeki Pilicy
- Szlaki miejskie:
- Trakt Wielu Kultur
- Filmowy Piotrków
- Miasto Piwowarów
- Szlakiem dawnych piotrkowskich hoteli
- Szlak rekreacyjny wokół Piotrkowa
Kultura
Biblioteki
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/City_library_in_Piotrk%C3%B3w_Trybunalski_1.jpg/220px-City_library_in_Piotrk%C3%B3w_Trybunalski_1.jpg)
Miejska Biblioteka Publiczna
Muzea i galerie
- Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim
- Muzeum Piwowarstwa – Centrum Edukacji Browarniczej
- Ośrodek Działań Artystycznych (2 siedziby)
- Galeria „U Panien” (Centrum Idei Ku Demokracji/Kościół pw. Matki Bożej Śnieżnej)
Kina
Inne ośrodki kulturalne
- Miejski Ośrodek Kultury – „Europejska scena Teatru im. Jaracza” oraz działający w ramach struktur MOK – Ośrodek Edukacji Artystycznej „Wyciągamy dzieci z bramy”
- Osiedlowy Klub Kultury „Jaskółczyn” – prowadzący między innymi dziecięce i młodzieżowe zespoły tańca
- Europejskie Stowarzyszenie Modelarzy
Wydarzenia cykliczne
- Imieniny Piotrków – cykl imprez muzycznych, sportowych i rekreacyjnych z okazji Dni Miasta
- Międzynarodowy Festiwal Sztuki Akcji – Interakcje – zapoczątkowane w 1999 r. wydarzenie artystyczne, w którym uczestniczą miłośnicy sztuki współczesnej i artyści z całego świata
- Festiwal Kabaretowy – Trybunały Kabaretowe
- Dni muzyki kameralnej – organizowane w zabytkowej siedzibie Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim
- Ogólnopolski konkurs literacki o „Rubinową Hortensję”
- Ogólnopolski Konkurs Pianistyczny im. Ignacego Jana Paderewskiego – odbywający się od 1991 r., w Państwowej Szkole Muzycznej I i II stopnia w Piotrkowie Trybunalskim
- Międzynarodowe Spotkania Rzeźbiarzy – Skrzyżowania
- Ogólnopolski Festiwal Kultury i Sztuki Chrześcijańskiej „Nadzieja”
- Ogólnopolski Festiwal Kapel Podwórkowych
- Masa Krytyczna – każdy ostatni piątek miesiąca o godz. 18.00 spod budynku Uniwersytetu Jana Kochanowskiego
- Trybunały Modelarstwa Kolejowego – organizowane pod koniec czerwca przez Europejskie Stowarzyszenie Modelarzy
Media
Wykaz tradycyjnych mediów piotrkowskich:
Wykaz internetowych mediów piotrkowskich:
- Prasa:
- www.gazetatrybunalska.info
- www.piotrkowski24.pl
- www.ePiotrkow.pl
- www.piotrkowtrybunalski.naszemiasto.pl
- www.ziemiapiotrkowska.com
Edukacja
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Chrobry_Lyceum_in_Piotrkow_02.jpg/220px-Chrobry_Lyceum_in_Piotrkow_02.jpg)
Dawne
Kolegium jezuickie, obecnie
I LO im. Bolesława Chrobrego
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Pt_gim_5.JPG/220px-Pt_gim_5.JPG)
Budynek SP nr 2
Poza tym w Piotrkowie Trybunalskim funkcjonuje obecnie:
Urzędy i Instytucje
- Starostwo Powiatowe w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Dąbrowskiego 7
- Urząd Skarbowy w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65
- Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Piotrkowie Trybunalskim, al. 3 Maja 8
- Powiatowy Urząd Pracy, ul. Dmowskiego 27
- Łódzki Urząd Wojewódzki. Wydział Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Szkolna 28/bud. B
- ZUS Inspektorat w Piotrkowie Trybunalskim, Al. Armii Krajowej 9
- Narodowy Fundusz Zdrowia. Łódzki Oddział Wojewódzki. Delegatura w Piotrkowie Trybunalskim Al. Armii Krajowej 15
- Państwowa Straż Łowiecka, ul. Szkolna 28
- Urząd Statystyczny w Łodzi. Oddział w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65
- Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego Oddział w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Kasztelańska 9
- Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego w Łodzi Oddział Terenowy w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Gliniana 17
- Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Jerozolimska 29
- Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Biuro Powiatowe w Piotrkowie, ul Kostromska 63
- Regionalna Izba Obrachunkowa. Zespół Zamiejscowy w Piotrkowie Trybunalskim ul. Dąbrowskiego 5
- Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. Zarząd Zlewni w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Gabriela Narutowicza 9/13
- Okręgowy Urząd Miar w Łodzi. Wydział Zamiejscowy w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Śląska 13
- Biuro UDT w Piotrkowie Trybunalskim. Oddział w Łodzi, ul. Wiosenna 3
- Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, ul. Marii Curie-Skłodowskiej 1
- Kuratorium Oświaty w Łodzi. Delegatura Piotrków Trybunalski, ul. Sienkiewicza 16a
- Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi. Delegatura w Piotrkowie Trybunalskim ul. Bawełniana 18
- Wojewódzki Inspektorat Farmaceutyczny w Łodzi. Delegatura w Piotrkowie, ul. Sienkiewicza 16a
- Urząd Celny w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Dworska 6a
- Powiatowy Inspektorat Weterynarii, ul. Rzemieślnicza 26
Wspólnoty wyznaniowe
Cerkiew prawosławna przy
ul. Słowackiego
Kościół ewangelicko-augsburski
Sport
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Piotrkow_Trybunalski_Kapielisko_Miejskie.JPG/220px-Piotrkow_Trybunalski_Kapielisko_Miejskie.JPG)
Kąpielisko miejskie „Słoneczko”
W 1981 roku w Piotrkowie Trybunalskim odbyły się po raz pierwszy w Polsce Śmigłowcowe Mistrzostwa Świata
W latach 1985–1989 w Piotrkowie Trybunalskim odbywały się ogólnopolskie mistrzostwa Breakdance.
W mieście działają następujące kluby sportowe:
Osoby związane z Piotrkowem Trybunalskim
Honorowi Obywatele Miasta Piotrkowa Trybunalskiego
Prezydenci Piotrkowa Trybunalskiego
W latach 1950–1975 urząd prezydenta został zastąpiony przez prezydium rady narodowej.
Posłowie z Piotrkowa Trybunalskiego (okręg wyborczy)
„Filmowy Piotrków”
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Piotrk%C3%B3w_Trybunalski%2C_Plac_Ko%C5%9Bciuszki_6_%28kamienica%29.jpg/220px-Piotrk%C3%B3w_Trybunalski%2C_Plac_Ko%C5%9Bciuszki_6_%28kamienica%29.jpg)
Kamienica narożna, tzw. „Złoty Róg”, na piotrkowskiej starówce – „zagrała” Dom Bankowy Kramera w komedii Vabank
W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat miasto było miejscem pracy wielu ekip filmowych, które realizowały filmy.
Filmy kręcone w Piotrkowie Trybunalskim
- Ewa chce spać (1957, reż. Tadeusz Chmielewski)
- Życie raz jeszcze (1964, reż. Janusz Morgenstern)
- Święta wojna (1965, reż. Julian Dziedzina, Dariusz Goczał)
- Niedziela sprawiedliwości (1965, reż. Jerzy Passendorfer)
- Cyrograf dojrzałości (1967, reż. Jan Łomnicki)
- Jak daleko stąd, jak blisko (1971, reż. Tadeusz Konwicki)
- Nie zaznasz spokoju (1977, reż. Mieczysław Waśkowski)
- Vabank (1981, reż. Juliusz Machulski)
- Jan Serce (1981, reż. Radosław Piwowarski)
- Akademia pana Kleksa (1983, reż. Krzysztof Gradowski)
- Misja specjalna (1987, reż. Janusz Rzeszewski)
- Nowy Jork, czwarta rano (1988, reż. Krzysztof Krauze)
- Biesy (1988, reż. Andrzej Wajda)
- Opowieść Harleya (1987, reż. Wiesław Helak)
- Psy (1992, reż. Władysław Pasikowski)
- Uprowadzenie Agaty (1993, reż. Marek Piwowski)
- Syzyfowe prace (1998, reż. Paweł Komorowski)
- Pan Tadeusz (1999, reż. Andrzej Wajda)
- Jakub kłamca (1999, reż. Peter Kassovitz)
- Przeprowadzki (2000, reż. Leszek Wosiewicz)
- Przedwiośnie (2001, reż. Filip Bajon)
- Masz na imię Justine (2005, reż. Franco de Pena)
- W ciemności (2011, reż. Agnieszka Holland)
- 1920 Bitwa warszawska (2010, reż. Jerzy Hoffman)
- Listy do M. 3 (2017, reż. Tomasz Konecki)
- Ultraviolet, sezon 2 (2019, reż. Jan Komasa, Sławomir Fabicki)
Współpraca międzynarodowa
![](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Piotrkow_Trybunalski_Wschodnia_Obwodnica_Miast_Partnerskich.JPG/220px-Piotrkow_Trybunalski_Wschodnia_Obwodnica_Miast_Partnerskich.JPG)
Ulica Miast Partnerskich będąca jednocześnie wschodnią obwodnicą miasta
Współpraca zagraniczna Piotrkowa Trybunalskiego obejmuje przede wszystkim płaszczyznę kulturalną, oświatową, naukową, gospodarczą czy sportową ze swoimi miastami partnerskimi, z którymi miasto podpisało umowę o wzajemnej współpracy oraz z miastami zaprzyjaźnionymi.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Wyniki ponownego głosowania w wyborach samorządowych 2024. .
- ↑ Za nami pierwsza sesja nowej Rady Miasta Piotrkowa Trybunalskiego. .
- ↑ a b c Ludność według płci i miast. GUS. .
- ↑ Przeszłość administracyjna ziem województwa łódzkiego, w: Rocznik Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Historycznego, Łódź 1929, s. 15.
- ↑ Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 65.
- ↑ Dzieje Piotrkowa...
- ↑ Lista miast w Polsce (spis miast, mapa miast, liczba ludności, powierzchnia, wyszukiwarka) , Polska w liczbach (pol.).
- ↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Wyd. drugie uzupełnione. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 185–186. ISBN 83-04-02436-5.
- ↑ „Między prowincją a wielkim światem. śycie społeczno-kulturalne Piotrkowa 1867-1884”, Mariusz Furman, Kraków 2012 : .
- ↑ Yiddishland: Countries, Cities, Towns, Rivers. YIVO Institute for Jewish Research. . (ang. • jid.).
- ↑ Zdzisław Włodarczyk. Raport Leopolda Göckingka o stanie Piotrkowa (1793 r.). „Piotrkowskie Zeszyty Historyczne”, s. 148, 2011. .
- ↑ Stanisław Kutrzeba: Franciszek Piekosiński jako historyk prawa polskiego w: „Kwartalnik Historyczny”, R. XXII, z. 2/3, red. nacz. Aleksander Semkowicz. Towarzystwo Historyczne, Lwów 1908, s. 265.
- ↑ Odległość z Piotrków Trybunalski do Łódź. najlepszetrasy.com. . (pol.).
- ↑ Odległość między Piotrków Trybunalski a Warszawa. najlepszetrasy.com. . (pol.).
- ↑ Odległość między Piotrków Trybunalski a Katowice. najlepszetrasy.com. . (pol.).
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. brak numeru strony
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. .
- ↑ Piotrkow24.pl – Twój przewodnik po Piotrkowie Trybunalskim. piotrkow24.pl. . (pol.).
- ↑ Historia Miasta | 800 lat Piotrkowa Trybunalskiego , 800lat.piotrkow.pl (pol.).
- ↑ M. Pawlikowski, Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012, tenże, Sądownictwo ziemskie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków
2012.
- ↑ Skoczylas Michał M. Historia medycyny a potencjał turystyczny Nadpilicza Środkowego. W: red. Magowska Anita, Pękacka-Falkowska Katarzyna, Owecki Michał. Wybrane problemy historii medycyny. W kręgu epistemologii i praktyki. Poznań: Wydawnictwo Kontekst, 2020, s. 53-75. ISBN 978-83-65275-95-0, treść on-line
- ↑ Andrzej Czerkawski, Tadeusz Jurga „Dla Ciebie Ojczyzno” Wydawnictwo „Sport i Turystyka” 1970, s. 232.
- ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, s. 526.
- ↑ Józef Bolesław Garas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 324.
- ↑ Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga, Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939–1945. Wybrane miejsca bitew, walk i akcji bojowych. Warszawa 1971, s. 385, 386.
- ↑ a b Andrzej Czerkawski, Tadeusz Jurga „Dla Ciebie Ojczyzno” Wydawnictwo „Sport i Turystyka” 1970, s. 239.
- ↑ Urzędowski Krzysztof, Przyczynek do historii getta...
- ↑ Piotrków Trybunalski , geocities.com .
- ↑ Tomasz M.T.M. Jankowski Tomasz M.T.M., Demography of a shtetl : the case of Piotrków Trybunalski, Leiden 2022, s. 95, ISBN 978-90-04-51857-5, OCLC 1341268335 .
- ↑ , w oparciu o dane Komisarza Wyborczego w Piotrkowie Trybunalskim oraz GUS.
- ↑ Zarobki w Piotrkowie Trybunalskim – zarobki.pracuj.pl , zarobki.pracuj.pl .
- ↑ Zespół 300Gospodarki, Bezrobocie w Piotrkowie Trybunalskim jest w okolicach krajowej średniej , 300Gospodarka.pl, 7 listopada 2019 (pol.).
- ↑ Osiedle „Centrum”. Rada Miasta Piotrkowa Trybunalskiego. . .
- ↑ Jednostki pomocnicze. Urząd Miasta Piotrków Trybunalski. Biuletyn Informacji Publicznej. .
- ↑ Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju. Główny Urząd Statystyczny. .
- ↑ MZK Piotrków Trybunalski – Spis taboru , www.mzk.piotrkow.pl (pol.).
- ↑ Dylewski 2012 ↓, s. 11.
- ↑ Dylewski 2012 ↓, s. 172-173.
- ↑ Krzysztof MarekK.M. Herman Krzysztof MarekK.M., Kolej Wąskotorowa Piotrków-Sulejów, Łódź 2016, s. 54, ISBN 978-83-7729-316-4 .
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie , Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 .
- ↑ Centrum Informacji Turystycznej w Piotrkowie Trybunalskim.
- ↑ PTTK Piotrków.
- ↑ Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim, plac Zamkowy 4.
- ↑ Archidiecezja Łódź .
- ↑ Greckokatolicka placówka duszpasterska w Piotrkowie Trybunalskim , grekokatolicy.pl .
- ↑ Dekanat łódzki , orthodox.pl .
- ↑ Zbory , adwent.pl .
- ↑ Zbory , kbwch.pl .
- ↑ Piotrków Trybunalski , luteranie.pl .
- ↑ Zbory KECh w Polsce , kech.pl .
- ↑ Znajdź Kościół , kz.pl .
- ↑ Po raz pierwszy w historii! Cały Nowy Testament dostępny w polskim języku migowym , nasztomaszow.pl, 28 czerwca 2022 .
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org .
- ↑ Świadkowie Jehowy mają Salę.
- ↑ Klub Sportowy Polanik Piotrków Trybunalski , Facebook .
- ↑ Piotrków Trybunalski – Oficjalny portal miejski *** John Benett Honorowym Obywatelem Piotrkowa , www.piotrkow.pl (pol.).
- ↑ Zbigniew Skrzek odebrał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Piotrkowa , www.epiotrkow.pl (pol.).
- ↑ Krzysztof Łapiński: Kancelaria Magistratu Piotrkowa w latach 1874–1914. Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim. . (pol.).
- ↑ Aleksy Piasta: Piotrkowscy socjaliści wobec wyborów do Rady Miejskiej w grudniu 1916 r.. Piotrkowskie Zeszyty Historyczne 2016 nr. 17 cz. 2. . . (pol.).
- ↑ Samorząd Piotrkowa Trybunalskiego w latach 1935–1939. Zarząd Miejski w Piotrkowie Trybunalskim. . (pol.).
- ↑ Katarzyna Skowrońska: Miejska Rada Narodowa i Zarząd Miejski w Piotrkowie Trybunalskim – struktura organizacyjna i procesy aktotwórcze. Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim. . (pol.).
- ↑ Gracjana Dutkiewicz: Dzieje samorządu terytorialnego w Polsce po II wojnie światowej. Colloquium 2010. . (pol.).
- ↑ Filmowe miejsca – Piotrków Trybunalski. . .
- ↑ Nowy film Holland. .
- ↑ Bitwa Warszawska 1920 w 3D. . .
- ↑ Idea Miast Partnerskich. piotrkow.pl. ..
Bibliografia
publikacje
prasa i periodyki
- Urzędowski Krzysztof, Przyczynek do historii getta w Piotrkowie Trybunalskim; „Biuletyn Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskiej w Łodzi-Instytut Pamięci Narodowej”, tom II, Łódź 1990, s. 35–48.
Linki zewnętrzne
Województwo łódzkie
Miasta województwa
łódzkiegoMiasta na prawach powiatu |
|
---|
Miasta powiatowe |
|
---|
Miasta gminne |
|
---|
Piotrków Trybunalski
Osiedla
Piotrkowa Trybunalskiego
Powiat piotrkowski (1867–1975)
Miejsca obrad sejmów I Rzeczypospolitej
Kontrola autorytatywna (
miasto na prawach powiatu):
Encyklopedie internetowe: