Pm36

W dzisiejszym artykule porozmawiamy o Pm36. Pm36 to temat, który przykuł uwagę ludzi na całym świecie, wzbudzając ogromne zainteresowanie i generując liczne debaty. Od momentu pojawienia się Pm36 był przedmiotem studiów i badań, generując istotne postępy w naszym rozumieniu tego tematu. W tym artykule zbadamy różne aspekty Pm36, analizując jego wpływ na społeczeństwo, jego ewolucję w czasie i możliwe przyszłe implikacje. Jesteśmy podekscytowani możliwością zagłębienia się w ten fascynujący świat i dowiedzenia się więcej o Pm36.

Pm36
Ilustracja
Pm36-2 w 2005 roku
Producent

Fablok Chrzanów

Lata budowy

1937

Układ osi

2'C1'

Wymiary
Masa pustego parowozu

Pm36-1: 87 t
Pm36-2: 84,3 t

Masa służbowa

Pm36-1: 95,4 t
Pm36-2: 92,7 t

Długość

14 843 mm

Długość z tendrem

23 800 mm

Wysokość

4 130 mm

Rozstaw osi skrajnych

11 750 mm

Średnica kół napędnych

2000 mm

Średnica kół tocznych

Pm36-1:  1000 mm
Pm36-2:  1200 mm

Napęd
Trakcja

parowa

Typ tendra

32D36

Ciśnienie w kotle

18 at/1,8MPa

Powierzchnia ogrzewalna kotła

198 m²

Powierzchnia przegrzewacza

71 m²

Powierzchnia rusztu

3,9 m²

Średnica cylindra

530 mm

Skok tłoka

700 mm

Parametry eksploatacyjne
Moc znamionowa

1323 kW

Maksymalna siła pociągowa

12 800 kG

Prędkość konstrukcyjna

Pm36-1:  140 km/h
Pm36-2:  130 km/h

Multimedia w Wikimedia Commons

Pm36 – parowóz pośpieszny polskiej konstrukcji z 1937 roku, o układzie osi 2'C1', zbudowany w liczbie dwóch egzemplarzy. Pierwszy, wyposażony w otulinę aerodynamiczną, został utracony podczas II wojny światowej. Drugi był nieczynnym eksponatem Muzeum Kolejnictwa, po odbudowie stacjonowała w parowozowni Wolsztyn jako czynna lokomotywa.

Historia

Projekt parowozu powstał w roku 1936 w biurze konstrukcyjnym Pierwszej Fabryki Lokomotyw w Polsce (Fablok), na zlecenie Ministerstwa Komunikacji, reprezentowanego przez członka Rady Technicznej Ministerstwa, prof. Antoniego Xiężopolskiego, który przedstawił założenia wstępne do tego projektu[1][2]. Głównym konstruktorem był prof. Kazimierz Zembrzuski. Lokomotywa była przewidziana jako parowóz pospieszny do ciągnięcia lekkich pociągów ekspresowych z dużą prędkością (do 140 km/h)[2]. W następnym roku wyprodukowano dla PKP doświadczalną serię dwóch maszyn, z czego pierwsza (Pm36-1, nr fabryczny 662), ukończona na początku 1937 roku, otrzymała wraz z tendrem otulinę aerodynamiczną, odsłaniająca jedynie koła napędowe. Jej kształt został zaakceptowany przez Instytut Aerodynamiczny Politechniki Warszawskiej, po badaniach w tunelu aerodynamicznym drewnianego modelu, wyprodukowanego przez Fablok w skali 1:20. Lokomotywa ta otrzymała złoty medal na Wystawie Techniki i Sztuki w Paryżu w roku 1937[3]. W tym roku była określana jako „parówóz aerodynamiczny typu «Pacyfik»”[4]. Druga lokomotywa Pm36-2, ukończona w październiku 1937, była dla celów porównawczych pozbawiona otuliny. Lokomotywy nieco różniły się charakterystykami: Pm36-1 był cięższy o 2,7 t w stanie próżnym, lecz dzięki otulinie rozwijał prędkość o 20 km/h większą (140 km/h)[5]. Obydwie maszyny były wykorzystywane w ruchu planowym do prowadzenia pociągów pośpiesznych, w eksploatacji badawczej pod nadzorem Referatu Doświadczalnego Ministerstwa Komunikacji. Dalszej serii nie budowano, gdyż charakterystyki parowozów, służących do prowadzenia lekkich ekspresów, nie do końca odpowiadały potrzebom przewozowym PKP[5].

W czasie II wojny światowej oba parowozy zostały przejęte przez władze niemieckie i były nadal wykorzystywane. Parowóz Pm36-1 został utracony, lecz okoliczności zakończenia jego eksploatacji nie zostały dokładnie ustalone. Parowóz został wcielony do kolei niemieckich DRG pod numerem 18 601. Początkowo pracował w dalszym ciągu na terenie dawnej warszawskiej dyrekcji kolei[5]. Według niektórych źródeł, w październiku 1942 roku doszło do wytopienia korków łatwotopliwych i wyżarzenia skrzyni ogniowej, po czym został odesłany do Niemiec[6] i przekazany ośrodkowi badawczemu niemieckich kolei LVA Grünewald, gdzie przeprowadzano jego badania. Następnie służył jako parowóz kompresyjny (hamulcowy) przy badaniach innych pojazdów[5], w międzyczasie zdjęto z niego otulinę aerodynamiczną. Według niektórych źródeł został złomowany podczas wojny[6], zaś według źródeł niemieckich w 1945 roku został zdobyty przez wojska radzieckie i odesłany do ZSRR, gdzie miał zostać złomowany w 1952 roku[5].

Pm36-2 podczas kampanii wrześniowej znalazł się na wschodzie kraju, po czym został wcielony do kolei radzieckich, jeżdżąc na torze standardowej szerokości w rejonie Lwowa. Po ataku na ZSRR w 1941 roku został zdobyty przez Niemców. W 1944 roku został wyewakuowany do Austrii, skąd w 1947 roku wrócił do kraju[5]. Po ponownym wejściu do inwentarza PKP otrzymał on numer Pm36-1 jako jedyna istniejąca lokomotywa serii. Pracował na liniach PKP w poznańskiej dyrekcji kolei, używany do pracy podrzędnej – ciągnięcia lekkich pociągów osobowych[5]. W 1966 roku został wycofany z eksploatacji, a 19 czerwca 1970 skreślony z inwentarza PKP[7]. Został następnie odstawiony w Tarnowskich Górach, a w 1973 roku jako nieczynny eksponat przekazany do Muzeum Kolejnictwa w Warszawie, które jest jego właścicielem[7].

W roku 1995, w związku z rocznicą 150-lecia kolei na ziemiach polskich, parowóz został wyremontowany w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego w Pile i przywrócony do ruchu. Numer inwentarzowy zmieniono mu przy tym symbolicznie na dawny Pm36-2 i nazwano Piękna Helena[5]. Tablice z „imieniem” Piękna Helena są dwujęzyczne umieszczone na wiatrownicach, lewa angielska, prawa polska. Stacjonuje obecnie w parowozowni Wolsztyn[7]. Wykorzystywany do ciągnięcia tzw. pociągów retro, np. podczas imprezy Blues Express[8][9] lub pociągu specjalnego „Pirat”[10]. W latach 1997–2012 wielokrotnie brał udział w wolsztyńskiej Paradzie Parowozów. W kwietniu 2012 roku został wycofany z eksploatacji, w oczekiwaniu na kolejną naprawę[7].

Właściwości trakcyjne

Maksymalna siła pociągowa maszyny jest ograniczona jej przyczepnością i wynosi 12 800 kG (125,5 kN). Pm36 opalany lepszym gatunkiem węgla mógł ciągnąć 4-osiowe wagony osobowe o masie 665 ton z prędkością 100 km/h lub 975 t – 90 km/h. Współczesny rekord prędkości Pm36-2 Piękna Helena to 128 km/h ustanowiony 19 stycznia 2003 roku na szlaku z Leszna do Poznania.

Dane techniczne

Tender 32D36:

  • liczba osi: 4
  • masa tendra:
    • próżnego: 31,5 t (do Pm36-1); 32,9 t (do Pm 36-2)
    • służbowa: 70,5 t (do Pm36-1); 72,9 t (do Pm 36-2).
  • pojemność tendra:
    • wody: 32 m³
    • węgla: 9,0 t

Galeria

Przypisy

  1. ↑ Kazimierz Zembrzuski: "W Biurze Konstrukcyjnym Pierwszej Fabryki Lokomotyw w Polsce, Wspomnienia 1928-1937" s.50,51,58-65
  2. ↑ a b "Zeszyty Radzyńskie SIMP", zeszyt 1, 2007, s 37
  3. ↑ Krystyna Łuczak-Surówka, Pociąg do nowoczesności , DESIGN BY PL, 9 października 2012 (pol.).
  4. ↑ Polski „Pacyfik na Wystawę Paryską. „Wschód”. Nr 46, s. 12, 30 kwietnia 1937. 
  5. ↑ a b c d e f g h B. Pokropiński, Parowozy..., ss. 112-114.
  6. ↑ a b Bogdan Pokropiński: Parowozy normalnotorowe produkcji polskiej dla PKP i przemysłu. Warszawa: WKiŁ, 1987, ISBN 83-206-0483-4, s. 42
  7. ↑ a b c d Tomisław Czarnecki, Pm36-1 w serwisie Wciąż pod parą
  8. ↑ Brawo!!! – XXV lat ”Festiwalu Blues Express”. szejnfeld.pl. . (pol.).
  9. ↑ Przewodnik Zakrzewo. e-nocleg.pl. . (pol.).
  10. ↑ Pociąg specjalny "Pirat" z Pm36-2. www.parowozy.com.pl. .

Bibliografia

  • Bogdan Pokropiński: Parowozy normalnotorowe produkcji polskiej. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 2007. ISBN 978-83-206-1617-0.
  • J. Fijałkowski i W. Kowalewski, Charakterystyki Normalnotorowych Pojazdów Trakcyjnych, Wydawnictwa Komunikacyjne 1959.

Linki zewnętrzne

Lokomotywy parowe normalnotorowe eksploatowane przez PKP
Pośpieszne
pruskie/niemieckie
austriackie
polskie
Osobowe
pruskie/niemieckie
austriackie
polskie
inne
Towarowe
pruskie/niemieckie
austriackie
polskie
rosyjskie
inne
Tendrzaki osobowe
pruskie/niemieckie
austriackie
polskie
inne
Tendrzaki towarowe
pruskie/niemieckie
austriackie
polskie
inne