Pyskowice

Wygląd przypnij ukryj Pyskowice
miasto i gmina
Ilustracja
Panorama miasta
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Powiat

gliwicki

Konurbacja

górnośląska

Prawa miejskie

1260

Burmistrz

Adam Wójcik

Powierzchnia

30,89 km²

Populacja (2018)
• liczba ludności
• gęstość


16 717
596,2 os./km²

Strefa numeracyjna

32

Kod pocztowy

44-120

Tablice rejestracyjne

SGL

Położenie na mapie powiatu gliwickiegoMapa konturowa powiatu gliwickiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pyskowice”PyskowicePyskowice
Położenie na mapie PolskiMapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Pyskowice”PyskowicePyskowice
Położenie na mapie województwa śląskiegoMapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Pyskowice”PyskowicePyskowice
Ziemia50°23′53″N 18°37′39″E/50,398056 18,627500
TERC (TERYT)

2405021

SIMC

0942417

Urząd miejskiul. Strzelców Bytomskich 3
44-120 Pyskowice
Strona internetowa
BIP

Pyskowice (niem. Peiskretscham) – miasto w południowej Polsce, w województwie śląskim, w powiecie gliwickim.

Według danych z 2018 r. miasto miało 16 717 mieszkańców, w 2019 r. 16 618 mieszkańców.

Położenie

Miasto Pyskowice jest położone w południowo-zachodniej Polsce, w zachodniej części województwa śląskiego, i Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP), w północnej części powiatu gliwickiego na Wyżynie Katowickiej, nad rzeką Dramą. Historycznie leży na Górnym Śląsku.

Miasto sąsiaduje z miastem:

oraz gminami:

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa katowickiego.

Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 30,89 km². Miasto stanowi 4,69% powierzchni powiatu.

Według danych z 2002 r. Pyskowice mają obszar 31,14 km², w tym: użytki rolne 61%, użytki leśne 6%.

Dzielnice

W skład Pyskowic wchodzą 4 dzielnice:

W latach 50-70 planowano budowę nowego miasta-sypialni dla Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, zaraz obok Tychów. Miały to być "Nowe Pyskowice", czyli ogromna, dodatkowa dzielnica mieszkalna na którą składać miało się kilka osiedli mieszkaniowych o wysokiej zabudowie, ulokowanych w północnej części miasta, wzdłuż alei Dworcowej i skomunikowanych dworcem kolejowym Pyskowice Miasto. Budowa osiedla była powiązana z planem deglomeracji GOP, finalnie nie została ukończona.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2012 r.:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
Jednostka osób % osób % osób %
Populacja 18 704 100 9697 51,8 9007 48,2
Gęstość zaludnienia
 605,5 313,9 291,6

Piramida wieku mieszkańców Pyskowic w 2014 r.:

Nazwa

Dokument pruski z 1750 roku

Nazwa patronimiczna pochodząca od nazwy osobowej Pysk.

W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w formie Piscowitz.

Wymienione również jako Piskowicze (1495). W polskojęzycznym dokumencie pruskim z 1750 miejscowość jest określona jako Preyskretczam

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 r. we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod polską nazwą Piskowice oraz niemiecką Peiskretscham. Statystyczny opis Prus z 1837 r. wymienia dwie nazwy – Peiskretscham oraz Piskowico. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 r. notuje miejscowość we fragmencie „Der Name hiestiger Stadt ist in deutscher Sprache „Peiskretscham”, in polnischer „Pyskowice” und in lateinischer Pasqua, Urbs pasquotiensis”, czyli w języku polskim „Nazwa miasta w języku niemieckim brzmi „Peiskretscham”, w polskim „Pyskowice” i po łacinie Pasqua, Urbs pasquotiensis”. Polską nazwę Pyskowice w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 r. wymienił śląski pisarz Józef Lompa.

Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946

Historia

Krzyż Golgoty Wschodu przy parafii Nawrócenia św. Pawła Apostoła Dowód wdzięczności Janowi Pawłowi II – parafia Nawrócenia św. Pawła Apostoła Budynek starego szpitala

Pyskowice są jednym z najstarszych miast Górnego Śląska. Pierwsze zachowane dokumenty wskazują na 1256 r. i postać wrocławskiego biskupa Tomasza, który w dokumentach wymienienia braci „Lutozat” i „Lonek”, potomków „Pisca”. Bracia zwracają się do biskupa o pomoc w utrzymaniu zbudowanego przez nich kościoła. Biskup, pozytywnie rozpatrzył wniosek i nałożył na rzecz kościoła pod wezwaniem św. Pawła w „Piscowiczych” dziesięcinę z kilku sąsiednich wsi. Dokument ten pozwala przypuszczać, że nazwa miejscowości pochodzi od „Pisca”, być może założyciela osady. Za tym, że osada istniała wcześniej, może przemawiać fakt uczynienia z niej siedziby parafii.

W 1260 r. książę opolski Władysław I nadał osadzie prawa miejskie.

Słowo „miasto” przy niemieckiej nazwie „Pyzenkreczem” spotykamy w 1327 r., w tekście hołdu lennego złożony przez księcia Władysława Bytomskiego (1277–1352) na rzecz Jana Luksemburskiego: „My Władysław, książę kozielski, ogłaszamy i donosimy wszystkim treścią niniejszego pisma, że jesteśmy księciem i wasalem Wielmożnego Pana Naszego Jana, Najjaśniejszego Króla Czech i Polski oraz hrabiego Luksemburga. Od niego będziemy chcieć przyjąć w lenno księstwo nasze kozielskie ze znajdującymi się w nim miastami: Koźlem, Bytomiem, Pyskowicami oraz grodami Toszkiem i Sławięcicami...”

Pyskowice były miastem książęcym w latach 1327 do 1532 r., tj. do śmierci księcia opolskiego Jana II Dobrego. Po jego śmierci jako lenno przeszły w ręce rodu Habsburgów. Przy tej okazji sporządzono urbariusz (księgę wieczystą), która zawiera informacje o ustroju urbanistycznym miasta liczącego 34 domy przy rynku, a przy otaczających go uliczkach – 63. Domy były nieduże, drewniane i kryte słomą lub sitowiem. Działki, na których je wzniesiono, były również nieduże i bardzo wąskie. Miasto otoczone było wałem ziemnym i fosą napełnioną wodą z Dramy. W mury obronne były wbudowane dwie bramy: toszecka i tarnogórska.

Plan miasta był zwyczajowy dla rozwiązań średniowiecznych, gdzie na środku rynku znajdował się ratusz, który we wczesnym okresie miał być budowlą drewnianą. Kościół i cmentarz usytuowano bliżej wałów obronnych. Władzę w mieście, w imieniu księcia, sprawował wójt z ławą miejską. Mieszczanie, obok rolnictwa trudnili się rzemiosłem. Dokumenty miejskie podają, iż na początku XV w. istniały w Pyskowicach cechy: szewców, krawców, piekarzy, rzeźników i stolarzy. Miasto liczyło w tym czasie około 500 mieszkańców.

W Pyskowicach odbywały się dwa jarmarki w ciągu roku: na św. Stanisława (7 maja) i na św. Mikołaja (6 grudnia).

W latach 1430 i 1433 Pyskowice zostały ograbione i spustoszone przez wojska husyckie. Wśród godnych podkreślenia budowli wzniesionych po wojnach husyckich, należy wymienić kościół św. Stanisława przy toszeckiej bramie wjazdowej, a przy nim szpital.

W okresie wojny 30-letniej. w 1622 r. spłonął kościół parafialny, którego odbudowa trwała pięć lat. W latach dwudziestych XVII w. miasto splądrowały walczące wojska, a w 1642 r. w okresie potopu szwedzkiego Pyskowice zdobyły wojska szwedzkie. XVIII w. z klęskami głodu, epidemiami i wojnami (II śląską i 7-letnią) wpłynął na zatrzymanie rozwój miasta. Pyskowice leżące na przy dużych miastach Górnego Śląska szybko odbudowały straty demograficzne, o czym świadczy liczba mieszkańców, która w 1787 r. wynosiła 1862.

Na przełomie XVIII i XIX w. powstał w mieście przemysł metalurgiczny oparty na węglu drzewnym. W mieście działały dwa hutnicze piece do wytopu surówki. Od 1808 r. Pyskowice utraciły status miasta prywatnego.

W 1822 r. w Pyskowicach wybuchło 11 pożarów, które doszczętnie zniszczyły miasto. W zgliszczach znalazła się połowa domów, ratusz, kościół, czteroletnia szkoła i spora część zabudowań gospodarczych. Plan odbudowy oparto na kształcie jaki Pyskowice miały w XIII w. Liczba mieszkańców Pyskowic w 1823 r. wynosiła już 2950 osób. W 1879 r. Pyskowice znalazły się na trasie linii kolejowej z Opola do Gliwic, a w ślad za tym stały się miejscem stacji rozrządowej w 1898 r. W tym okresie rozpoczęła się budowa osiedla dla kolejarzy i systematyczna modernizacja stacji kolejowej. Według niemieckiego spisu powszechnego w 1910 roku liczba mieszkańców Pyskowic wynosiła 5331 osób, z których 1597 zadeklarowało język polski jako ojczysty, a 3185 język niemiecki. Okres szybkiego rozwoju miasta zatrzymała I wojna światowa i wydarzenia po jej zakończeniu. Powstania śląskie miały bardzo ostry przebieg w Pyskowicach. W ramach plebiscytu w 1921 roku w Pyskowicach zdecydowana większość, bo 2503 głosów opowiedziało się za pozostaniem w Niemczech, a 895 za przyłączeniem do Polski. Po podziale Górnego Śląska w 1922 roku Pyskowice pozostały w granicach Niemiec.

Na przełomie lat 20 i 30 XX w. nastąpił przestrzenny rozwój miasta. Sprzyjała temu parcelacja folwarku na Zaolszanach Wielkich. W rejonie obecnego placu Żwirki i Wigury i sąsiednich ulic budowano domy dla kolejarzy, a następnie dla górników i hutników pracujących poza Pyskowicami.

W czasie II wojny światowej Niemcy wycofując się wysadzili budynek szkoły podstawowej i jeden z budynków sąsiadujących z pocztą. Podczas II wojny światowej w styczniu 1945 r. miasto zajęła Armia Czerwona, która spaliła część zabudowy miejskiej. Następnie miasto przyłączono do Polski. W marcu 1945 r. Pyskowice przejęły władze polskie. Do końca lat 40 XX w. odbudowano spalone domy w rynku i sąsiednich ulicach, zachowując charakter zabytkowy. Na początku lat 50 XX w. zapadła decyzja budowy osiedla mieszkaniowego w północnej części miasta.

Kalendarium:

Architektura

Groty skalne przy kościele św. Mikołaja Cmentarz żydowski w Pyskowicach Skansen kolejowy w Pyskowicach

Pyskowice zasadniczo dzielą się na 2 części: Stare Pyskowice – tak zwana "Stara Bana" (południowa część miasta) i Nowe Pyskowice – tak zwane "Osiedle" lub "Nowe Pyskowice" (północna część miasta). Na dwie części Pyskowice dzieli rzeka Drama oraz równolegle do rzeki wybudowana obwodnica z Bytomia do Opola - DK94. Nowe Pyskowice poza starówką to budynki z lat pięćdziesiątych w stylu socrealistycznym i bloki z Wielkiej płyty (Osiedle Wieczorka). Na terenie Nowych Pyskowic znajduje się rynek z ratuszem i kamieniczkami stanowiące starówkę miasta. Stare Pyskowice to budynki z lat trzydziestych, stary dworzec kolejowy, osiedle z wielkiej płyty (Osiedle Traugutta) i dzielnica domków jednorodzinnych.

W części Starych Pyskowic znajduje się również dzielnica Dzierżno niegdyś osobna wieś oraz dzielnica Zaolszany. Zabudowa obu dzielnic jest typowo wiejska z wieloma gospodarstwami rolnymi. W dzielnicy Dzierżno znajdują się dwa sztuczne jeziora: Dzierżno Małe z wieloma ośrodkami rekreacyjnymi i Dzierżno Duże. W dzielnicy Zaolszany znajduje się zabytkowy cmentarz żydowski przy drodze nr 901.

Zabytki

Pyskowice zostały bardzo dobrze odbudowane po zniszczeniach wojny lub czasów powojennych. Najważniejsze zabytki usytuowane są w obrębie rynku, czyli starego miasta:

Kultura

Wspólnoty wyznaniowe

Na terenie Pyskowic działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:

Edukacja

Zespół Szkół im. M. Konopnickiej w Pyskowicach

Żłobki

Przedszkola

Szkoły podstawowe

Szkoły średnie

Inne

Turystyka

Przez Pyskowice przebiega szlak turystyczny:

Komunikacja miejska

Na terenie Pyskowic kursuje 12 linii autobusowych obsługiwanych przez ZTM GZM (linie: 20, 71, 152, 153, 207, 208, 184, M105, 707, 737, 739, 791) ponadto kursują lokalne autobusy GTV (ex. PKS Gliwice). Linie ZTM łączą Pyskowice z Bytomiem, Dzierżnem, Gliwicami, Łabędami, Tarnowskimi Górami, Wielowsią, Toszkiem,Paczyną.

Stacja kolejowa w Pyskowicach obsługuje połączenia osobowe kat. R (regio) do Opola (p. Toszek, Strzelce Opolskie) i Gliwic, oraz pociągi dalekobieżne kat. IC spółki PKP IC do Białogardu, Brzegu, Bydgoszczy, Trójmiasta, Gliwic, Gniezna, Inowrocławia, Katowic, Koszalina, Krakowa, Leszna, Opola, Piły, Poznania, Słupska, Ustki i Wrocławia.

Transport

Drogowy

Drogi Wojewódzkie:

Drogi Krajowe:

Autostrady:

Kolejowy

Pyskowice posiadają stację kolejową, na której zatrzymują się pociągi Regio i niektóre pociągi IC. Najczęstsze kursy pociągów Regio zatrzymujących się na pyskowickiej stacji zmierzają do Opola i Gliwic, składy dalekobieżne spółki PKP Intercity oferują połączenia do takich miast jak Wrocław, Kraków, Mysłowice, Poznań, Gdańsk, Gdynia, Sopot i Bydgoszcz. Przez Pyskowice przechodzi linia kolejowa 132 oraz magistrala węglowa Gliwice - Lubliniec. W latach osiemdziesiątych istniało jeszcze bezpośrednie połączenie do Lublińca. Budynek dworca kolejowego od marca 2021 r. jest remontowany przez gminę Pyskowice. Do 2025 r. zostanie w nim utworzona poczekalnia oraz kompleks rozrywkowo-kulturalny "Stacja Kultury".

Do lat 90. część pociągów kończyło swoją trasę na stacji Pyskowice Miasto, która została oddana od użytku w 1964 r. (budynek w 1969 r.) na krańcu nowo wybudowanego osiedla mieszkaniowego. W związku z dynamicznym rozwojem Pyskowic, stacja "Miasto" cieszyła się sporym ruchem, głównie pracowniczym, wśród zatrudnionych w pobliskim Bumarze Łabędy oraz Hucie Łabędy. Linię 198 do Pyskowic Miasta zlikwidowano na początku lat dwutysięcznych, a budynek dworca został zaadaptowany jako bar, później sklep narzędziowy. Obecnie nie jest używany, pozostałość peronów zasypano. Trwa dyskusja nt. zasadności przywrócenia połączenia kolejowego do st. Pyskowice Miasto w ramach Kolei Metropolitalnej Metropolii GZM.

Zarówno stacja Pyskowice jak i Pyskowice Miasto odgrywały znaczące role w projekcie budowy Kolei Ruchu Regionalnego, której budowa ruszyła w połowie lat 80. "Miasto" miało być stacją końcową/początkową systemu szybkiej kolei aglomeracyjnej, natomiast przy zetknięciu ul. Mickiewicza z linią 132, rozpoczęto budowę Stacji Zaplecza Technicznego (Postojowej) KRR.

Na początku lat 70. powstał pomysł utworzenia w Pyskowicach filii Muzeum Kolejnictwa w Warszawie. Idei nigdy nie zrealizowano, mimo iż zostały podjęte pierwsze działania mające na celu zgromadzenie w Pyskowicach przyszłych eksponatów muzeum (sprowadzono kilka parowozów kończących służbę). W 1993 r. powrócono do pomysłu utworzenia muzeum dzięki inicjatywie prywatnej pasjonatów kolejnictwa, w efekcie czego kilkanaście sztuk taboru kolejowego zostało odrestaurowanych lub przeznaczonych do odrestaurowania i wyeksportowanych za granicę (m.in. do Belgii, Holandii i Wielkiej Brytanii), a od 1998 r. w budynku dawnej parowozowni działał skansen kolejowy. Po katastrofie budowlanej w roku 2004 (zawaleniu uległ dach budynku), działalność skansenowa została przeniesiona w rejon dawnej wagonowni. Obecnie została zawieszona ze względu na utrudniony dostęp do torowiska, oraz trudności w przeprowadzaniu zwiedzania na tym terenie.

Wzdłuż stacji kolejowej PKP, od strony południowej przebiega jednotorowy (dawniej dwutorowy) szlak linii piaskowej nr 301. We wrześniu 2020 r. zorganizowano pierwszy od 24 lat przejazd poc. osobowego (specjalnego) po linii 301. Do przejazdu zaproszono samorządowców, w celu ukazania im walorów turystycznych piaskowej nitki. Do końca 2020 r. była to ostatnia, czynnie działająca linia kolei piaskowych, wykorzystująca w planowej pracy most podsadzkowy Wojciech w Zabrzu. Staraniem kolektywu Stowarzyszenia "Kolej na Śląsk", "Towarzystwa Entuzjastów Kolei", TOZK Pyskowice, oraz "Stacji Pyskowice" prowadzone były dyskusje nt. możliwości przejęcia części torowiska od KP Kotlarnia i wykorzystania ich w celach podłączenia skansenu kolejowego do uruchamiania pociągów turystycznych. Jedynie część założeń udało się spełnić.

W ostatnich latach przeprowadzany był generalny remont dawnego budynku dworca kolejowego PKP Pyskowice. Po przejęciu budynku w 2018 r. przez gminę, zaczęto planować uruchomić na powrót poczekalnię dworcową oraz filię Domu Kultury pn. "Stacja Kultury". Prace nad remontem zaczęły się w 2020r. Po 32 miesiącach pracy, 11 stycznia 2024r. otworzyła się Stacja Kultury oraz poczekalnia.

Lotniczy

W odległości około 42 km od Pyskowic w Pyrzowicach znajduje się port lotniczy Katowice-Pyrzowice.

Sport

W mieście istnieje wiele obiektów oraz organizacji sportowych:

Obiekty sportowe

Kluby sportowe

Polityka

Ratusz w Pyskowicach

Władze miasta

Kolejnymi burmistrzami miasta w III RP byli:

  1. 1990–1994 – Ryszard Drozd
  2. 1994–1998 – Alicja Wecel
  3. 1998–2002 – Jan Turkiewicz
  4. 2002–2006 – Wacław Kęska
  5. 2006–2010 – Wacław Kęska
  6. 2010–2014 – Wacław Kęska
  7. 2014–2018 – Wacław Kęska
  8. od 2018 – Adam Wójcik

Miasta partnerskie

Lista miast partnerskich Pyskowic:

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Pyskowice w liczbach , Polska w liczbach  , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ „Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2012 r. Stan w dniu 31 XII”, s. 94, 2013. Główny Urząd Statystyczny. ISSN 2083-3342. (pol.). 
  3. ↑ Pyskowice - miasto w liczbach , www.pyskowice.pl   (pol.).
  4. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. brak numeru strony
  5. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. . (pol.).
  6. ↑ Dz.U. z 1984 r. nr 14, poz. 64
  7. ↑ KrzysztofK. Gasidło KrzysztofK., WIELKIE KONCEPCJE I WIELKIE PROJEKTY DLA AGLOMERACJI GÓRNOŚLĄSKIEJ 1945–2018, 2019 . Brak numerów stron w książce
  8. ↑ Publikacja, Tychy 1939-1993: monografia miasta, 1996, ISBN 83-903316-0-8 . Brak numerów stron w książce
  9. ↑ Artykuły Tematyczne | Stacja Pyskowice , stacjapyskowice   (pol.).
  10. ↑ Bank Danych Lokalnych; Ludność według miejsca zameldowania/zamieszkania i płci. GUS. . (pol.).
  11. ↑ K. Rymut, Nazwy miast Polski, Ossolineum 1987, s. 198.
  12. ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online.
  13. ↑ H. Markgraf, J.W. Schulte, „Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis”, Breslau 1889.
  14. ↑ Knie 1830 ↓, s. 991.
  15. ↑ L. Freiherrn: Der Preußische Staat in allen seinen Beziehungen (...) Dritter Band. Berlin: Verlag von’August Hirschwald, 1837, s. 140.
  16. ↑ Triest 1865 ↓, s. 494.
  17. ↑ Józef Lompa, Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej, Głogówek 1847, s. 30.
  18. ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
  19. ↑ Johannes Chrząszcz, Historia Miasta Pyskowice i Toszek. Urząd Miasta Pyskowice 1994, s. 42.
  20. ↑ a b StefanS. Dziewulski StefanS., Wyniki plebiscytu na Górnym Śląsku, Drukarnia i Litografia p. f. "Jan Cotty", 1922  . Brak numerów stron w książce
  21. ↑ Pyskowice - Historia , www.pyskowice.pl   (pol.).
  22. ↑ Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 29 kwietnia 2020 r.. wkz.katowice.pl. . (pol.). wkz.katowice.pl
  23. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org  .
  24. ↑ Wyszukiwarka rozkładu jazdy pociągów PKP PLK S.A. - Portal Pasażera - PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. , portalpasazera.pl   (pol.).strona główna serwisu
  25. ↑ Linie Kolejowe | Rozkłady jazdy Pociągów | Stacja Pyskowice , stacjapyskowice   (pol.).
  26. ↑ a b c d e f Historia Pyskowickiego Węzła Kolejowego , Stacja Pyskowice   (pol.).
  27. ↑ a b Pyskowice - Rewitalizacja dworca PKP - , www.pyskowice.pl   (pol.).
  28. ↑ Historia Kolei Regionalnej na Górnym Śląsku , Stacja Pyskowice   (pol.).
  29. ↑ a b c Skanen Taboru Kolejowego , Stacja Pyskowice   (pol.).
  30. ↑ a b Artykuły Tematyczne , Stacja Pyskowice   (pol.).
  31. ↑ Towarzystwo Ochrony Zabytków Kolejnictwa i Organizacji Skansenów Pyskowice   (pol.).strona główna serwisu
  32. ↑ Poc. specjalny Cztery Jeziora , Stacja Pyskowice   (pol.).
  33. ↑ Ocalić piaskową linię 301 , Stacja Pyskowice   (pol.).
  34. ↑ Dawny dworzec przeobraził się w Stację Kultury Pyskowice w 32 miesiące , www.muratorplus.pl   (pol.).
  35. ↑ Miasta partnerskie. Urząd Miejski w Pyskowicach. . .

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Dzielnice Pyskowic

Herb Pyskowic

Miasta województwa śląskiego
Miasta na prawach powiatu
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Powiat gliwicki
Miasta
Gminy miejskie
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

Powiat gliwicki (1945–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta (1945–75)
Osiedla (1954–72)
Gminy wiejskie
(1945–54 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Gminy Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii

Kontrola autorytatywna (miasto):Encyklopedie internetowe: