Tim Roth

Tim Roth
Ilustracja
Tim Roth (2012)
Imię i nazwisko

Timothy Simon Smith

Data i miejsce urodzenia

14 maja 1961
Londyn

Zawód

aktor, producent, reżyser, scenarzysta

Współmałżonek

Nikki Butler (od 1993)

Lata aktywności

od 1982

Tim Roth (Cannes 2014) Gwiazda Tima Rotha na Alei Gwiazd w Krakowie

Tim Roth, właściwie Timothy Simon Smith (ur. 14 maja 1961 w Londynie) – angielski aktor, producent i reżyser. Sławę przyniosły mu role w filmach Quentina Tarantino – Wściekłe psy i Pulp Fiction. Częściej niż w wielkich hollywoodzkich produkcjach można go zobaczyć w filmach niezależnych i europejskich. W 1995 został nominowany do Oscara dla aktora drugoplanowego za rolę Archibalda Cunninghama w obrazie Rob Roy.

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Dulwich w Londynie jako syn Anny – malarki oraz nauczycielki i Erniego – dziennikarza pracującego na Fleet Street, członka brytyjskiej partii komunistycznej, aż do lat 70., gdy wybuchł w niej skandal seksualny. Jego ojciec urodził się pod nazwiskiem Smith w Sheepshead Bay, dzielnicy Brooklyn, w Nowym Jorku, w brytyjskiej rodzinie imigrantów irlandzkich przodków; w 1940 zmienił swoje nazwisko na „Roth”, częściowo na znak solidarności z ofiarami Holocaustu.

Uczęszczał do Strand School w Tulse Hill i Dick Sheppard Comprensive School. Już we wczesnym dzieciństwie wykazywał talent artystyczny, więc jego matka zapisała go na Wydział Rzeźby londyńskiej Camberwell School of Art.

W 2009 roku w wywiadzie dla brytyjskiego dziennika „The Guardian” wyznał, że w dzieciństwie był molestowany przez swojego dziadka, którego wcześniej ofiarą padł także ojciec Tima.

Kariera

Na scenie Abbey Theatre występował w sztuce Easter jako Benjamin. Po występie w musicalu Donalda Swanna i Aleca Davisona The Yeast Factory (1979) w Cockpit Theater, zagrał Kasjusza w szekspirowskim Otello (od 22 lipca do 2 sierpnia 1980) w The Oval House Theatre, Dereka w Cecila Taylora Szczęśliwe kłamstwa (Happy Lies, 1981) w Albany Theatre i syna w sztuce Jeana Geneta Parawany (1982) w Citizens Theatre w Glasgow, a następnie związał się z grupą teatralną Royal Court Theatre (1984).

Po raz pierwszy pojawił się na małym ekranie jako szesnastoletni skinhead Trevor w telewizyjnym dramacie kryminalnym Produkcja brytyjska (Made in Britain, 1982). Za swój debiut kinowy jako Myron w dramacie kryminalnym Stephena Frearsa Wykonać wyrok (The Hit, 1984) był nominowany do nagrody BAFTA. Zyskał większą uwagę jako Mitchel w dramacie Petera Greenawaya Kucharz, złodziej, jego żona i jej kochanek (The Cook the Thief His Wife & Her Lover, 1989) u boku Helen Mirren, Michaela Gambona i Richarda Bohringera. Zagrał postać Vincenta van Gogha w dramacie Roberta Altmana Vincent i Theo (Vincent & Theo, 1990). W komediodramacie Toma Stopparda Rosencrantz i Guildenstern nie żyją (Rosencrantz & Guildenstern Are Dead, 1990) z Gary Oldmanem i Richardem Dreyfussem wystąpił w szekspirowskiej roli Gildensterna.

Później zdobył międzynarodowe uznanie występując w filmach Quentina Tarantino – Wściekłe psy (Reservoir Dogs, 1992) jako pan Orange – Freddy Newandyke, Pulp Fiction (1994) jako Pumpkin – Ringo i Cztery pokoje (Four Rooms, 1995) jako Ted, obsługa hotelu. Za kreację Archibalda Cunninghama w melodramacie historycznym Michaela Catona-Jonesa Rob Roy (1995) z Liamem Neesonem zdobył nominację do Oscara, Złotego Globu i Saturna dla najlepszego aktora drugoplanowego i został uhonorowany nagrodą BAFTA dla najlepszego aktora w roli drugoplanowej oraz KCFCC (Kansas City Film Critics Circle) w kategorii najlepszy aktor drugoplanowy.

Debiutował jako reżyser dramatem Strefa wojny (The War Zone, 1999) z udziałem Raya Winstone’a, Tildy Swinton i Colina Farrella, a za swój debiut otrzymał liczne nagrody, w tym C.I.C.A.E. Award na 49. MFF w Berlinie. Jego rola małpy - generała Thade w Planeta małp (Planet of the Apes, 2001) była nominowana do nagrody Saturna i MTV Movie Award jako najlepszy czarny charakter. W 2008 na Giffoni Film Festival odebrał nagrodę im. François Truffauta.

Przewodniczył jury Złotej Kamery na 57. MFF w Cannes (2004) oraz jury sekcji Un Certain Regard na 65. MFF w Cannes (2012). Zasiadał również w jury konkursu głównego na 59. MFF w Cannes (2006) oraz na 71. MFF w Wenecji (2014).

Był też brany pod uwagę do roli Severusa Snape w serii filmów Harry Potter.

Renny Harlin powierzył mu rolę Schultza, który prowadzi interesy z ekstremistyczną grupą o nazwie Bractwo Muzułmańskie w komedii sensacyjnej The Misfits (2021).

Życie prywatne

Ze związku z Lori Baker ma syna Jacka (ur. 1983). Zamieszkał w Los Angeles. 25 stycznia 1993 poślubił projektantkę mody Nikki Butler. Mają dwóch synów Timothy’ego (ur. 1995) i Cormaca (ur. 1996 zm. 2022).

Stał się kibicem Manchesteru United.

Filmografia

Filmy fabularne

Filmy TV

Seriale TV

Filmy krótkometrażowe

Nagrody

Przypisy

  1. ↑ Tim Roth. AlloCiné. . (fr.).
  2. ↑ Tim Roth - Sztárlexikon. Starity.hu. . (węg.).
  3. ↑ Tim Roth. Rotten Tomatoes. . (ang.).
  4. ↑ a b Tim Roth. SensaCine.com. . (hiszp.).
  5. ↑ Tim Roth Biography (1961–). Film Reference. . (ang.).
  6. ↑ Amy Raphael: Tim Roth interview. „Esquire”. . (ang.).
  7. ↑ Alex Simon (2009-03-05): Tim Roth: The Hollywood Interview. The Hollywood Interview. . (ang.).
  8. ↑ Tim Roth What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. . (ang.).
  9. ↑ Tim Roth. Listal. . (ang.).
  10. ↑ Tim Roth - Actor. CineMagia.ro. . (rum.).
  11. ↑ Tim Roth. MYmovies.it. . (wł.).
  12. ↑ Rory Carroll (2016-12-04): Tim Roth: ‘If you neglect the working class for so long, they will rebel against you’. „The Guardian”. . (ang.).
  13. ↑ Mike Miller (2016-12-05): Tim Roth Reveals His Grandfather Abused Him and His Father. „People”. . (ang.).
  14. ↑ Jj Nattrass (2016-12-06): Tim Roth reveals he was abused by his grandfather as a child. „Daily Mail”. . (ang.).
  15. ↑ Tim Roth. ČSFD.cz. . (cz.).
  16. ↑ Rebecca Flint Marx: Tim Roth Biography. AllMovie. . (ang.).
  17. ↑ Becky Kirsch: 10 Actors Who Were Almost Cast in Harry Potter. PopSugar, 3 czerwca 2020. . (ang.).
  18. ↑ Brianna Zigler: Renny Harlin’s Retrograde, Racist Heist Movie The Misfits Barely Qualifies as a Movie at All. Paste, 14 czerwca 2021. . (ang.).
  19. ↑ Tim Roth și Nikki Butler. CinemaRx.ro. . (rum.).
  20. ↑ Nikki Butler and Tim Roth - Dating. FamousFix. . (ang.).
  21. ↑ Anne Thompson (1995-06-30): Catching up with Tim Roth. EW.com. . (ang.).
  22. ↑ Nie żyje Cormac Roth. Muzyk miał 25 lat , Onet Kultura, 1 listopada 2022   (pol.).
  23. ↑ Pomarańczowy otworzył mi drzwi, „Dziennik. Kultura”, 4 kwietnia 2008

Linki zewnętrzne

Nagroda BAFTA dla najlepszego aktora drugoplanowego
1968–1979
1980–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
Kontrola autorytatywna (osoba):Encyklopedia internetowa: