Ian McKellen

Wygląd przypnij ukryj Ian McKellen
Ilustracja
Ian McKellen (2013)
Imię i nazwisko

Ian Murray McKellen

Data i miejsce urodzenia

25 maja 1939
Burnley

Zawód

aktor, scenarzysta, producent

Lata aktywności

od 1959

Odznaczenia
Order Towarzyszy Honoru (Wielka Brytania) Odznaka Rycerza Kawalera (Wielka Brytania) Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny)
Strona internetowa

Sir Ian Murray McKellen (ur. 25 maja 1939 w Burnley) – brytyjski aktor teatralny i filmowy, scenarzysta. Obsadzany zarówno w rolach szekspirowskich, jak i w filmach akcji. Nominowany do Oscara. Wystąpił w roli Gandalfa we Władcy Pierścieni i Hobbicie, oraz Magneto w serii filmów X-Men.

29 sierpnia 2012 wystąpił podczas ceremonii otwarcia XIV Letnich Igrzysk Paraolimpijskich w Londynie.

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w miasteczku Burnley w Anglii jako młodsze dziecko Margery Lois (z domu Sutcliffe) i Denisa Murraya McKellena (1905-1964), inżyniera budownictwa. Jego ojciec był protestantem pochodzenia irlandzkiego i szkockiego. Miał starszą o pięć lat siostrę Jean. Po wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 wraz z rodziną przeniósł się na północny zachód Anglii, do górniczego miasta Wigan. Kiedy miał 12 lat, jego matka zmarła na raka piersi. Z ojcem nie miał dobrych relacji. Gdy miał 24 lata, jego ojciec podczas jazdy samochodem dostał udaru. Nie istniały wtedy jeszcze pasy bezpieczeństwa; kierownica wbiła mu się w klatkę piersiową i zmarł dzień później w wyniku odniesionych obrażeń.

Jego zainteresowanie aktorstwem zaczęło się już w Bolton School, gdzie występował w Bolton Little Theatre. Rodzice i starsza siostra popierali pasję młodego Iana. Jego rodzice często zabierali go do teatru, m.in. na sztuki Szekspira takie jak Makbet, Wieczór Trzech Króli i Sen Nocy Letniej, i sami występowali w amatorskich przedstawieniach. Studiował w St Catharine’s College na Uniwersytecie Cambridge.

Kariera

Pierwszy występ jako zawodowy aktor to rola Wiliama Roper’a w sztuce A Man For All Seasons, reżyserii Roberta Bolta, na deskach Belgrade Theatre w Coventry. Ian wystąpił tam jeszcze w niemal 15 sztukach po czym okazjonalnie odgrywał szekspirowskie role, takie jak Iago czy Makbet w Royal National Theatre i Royal Shakespeare Company. Jego kariera jako aktora filmowego rozpoczęła się na przełomie lat 60 i 70., jednakże dopiero w latach 90. jego nazwisko stało się znane wśród szerszej rzeszy fanów kina.

W drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych McKellen został trzykrotnie nominowany do Złotego Globu, przy czym zdobył statuetkę za rolę tytułowego Ryszarda III. W 1999 został po raz pierwszy nominowany do Oscara, za rolę w filmie Bogowie i potwory (Gods and Monsters). W tym okresie dostał angaż jako Magneto w serii filmów X-Men i Gandalf we Władcy Pierścieni. Za swoje dokonania jako aktor otrzymał szereg prestiżowych nagród, a za swój wkład w kulturę i sztukę został w 1991 uhonorowany tytułem szlacheckim. Po śmierci Richarda Harrisa McKellen był też brany pod uwagę do roli Albusa Dumbledore’a w serii filmów Harry Potter, lecz odrzucił tę propozycję, a rolę otrzymał Michael Gambon.

Obrońca praw mniejszości seksualnych

Ian McKellen (2010)

Działa w sprawie wyrównania pozycji społecznej mniejszości seksualnych. Jest współtwórcą Stonewall, czołowej organizacji lobbystycznej walczącej o prawa gejów i lesbijek w UK oraz wspiera inne organizacji o takim charakterze. McKellen pojawia się także na brytyjskich paradach wolności np. Europride czy Manchester Pride. Aktor przez ostatnich kilka lat odwiedził niemal 50 liceów, by uświadamiać młodych ludzi na temat homoseksualizmu, ponieważ jego zdaniem nie powinno to być tematem tabu.

Życie prywatne

W 1988, w wieku 49 lat, na antenie radia BBC, za namową przyjaciół i bliskich, dokonał coming outu i otwarcie oświadczył, że jest gejem.

W 2012, w jednym z wywiadów ujawnił, iż sześć lat wcześniej zdiagnozowano u niego raka prostaty.

Filmografia

Odznaczenia

Nagrody

Przypisy

  1. ↑ Ian McKellen. Listal. . (ang.).
  2. ↑ a b c Family Album Sir Ian McKellen. TheGenealogist.co.uk. . . (ang.).
  3. ↑ Ian McKellen Biography (1939-). Film Reference. . (ang.).
  4. ↑ a b c d Dominik Jedliński (2019-05-24): Ian McKellen: najsłynniejszy czarodziej świata. Onet.pl. . . (pol.).
  5. ↑ a b Kalina Mróz (2018-11-22): Gandalf, gej, po prostu świetny człowiek. Ian McKellen w nowym dokumencie HBO. „Gazeta Wyborcza”. . . (pol.).
  6. ↑ a b c Tomasz Piotrowski (2011-08-28): Ian McKellen – 50 lat kariery aktorskiej. TwojaEuropa.pl. . . (pol.).
  7. ↑ a b c Pete Hammond: ‘Mr. Holmes’ Review: There’s No Mystery Why This Film Is A Sherlock For The Ages. Deadline Hollywood, 2015-07-16. .
  8. ↑ 10 Actors Who Were Almost Cast in Harry Potter, popsugar.co.uk, autor: Becky Kirsch, 3 czerwca 2020.
  9. ↑ Philip Caulfield (2012-12-11): Ian McKellen reveals he’s been fighting prostate cancer for six or seven years – but his agent denies the claim. „Daily News”. . . (ang.).

Linki zewnętrzne

Nagroda Donostia
1980–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
Europejska Nagroda Filmowa dla najlepszego aktora europejskiego
1988-1999
2000-2019
2020-
Honorowy Złoty Niedźwiedź
1982–1999
2000–2019
2020–
Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych za wybitny występ aktora w roli drugoplanowej
1994-1999
2000-2009
2010-2019
2020-2029
Złoty Glob dla najlepszego aktora drugoplanowego w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym
1970–1979
1980–1999
2000–2019
2020–2039

Nagroda Stowarzyszenia Chicagowskich Krytyków Filmowych dla najlepszego aktora
Nagroda Stowarzyszenia Krytyków Filmowych Los Angeles dla najlepszego aktora
Nagroda Stowarzyszenia Krytyków Filmowych Toronto dla najlepszego aktora
Nagroda Stowarzyszenia Krytyków Filmowych Online dla najlepszego aktora
Nagroda National Board of Review dla najlepszego aktora
Nagroda Brytyjskiego Filmu Niezależnego dla najlepszego aktora
Kontrola autorytatywna (osoba):Encyklopedie internetowe: