Mstisław Rostropowicz

Wygląd przypnij ukryj Mstisław RostropowiczМстислав Леопольдович Ростропович
Ilustracja
Mstisław Rostropowicz podczas występu w Białym Domu, Waszyngton 1978
Imię i nazwisko

Mstisław Leopoldowicz Rostropowicz

Data i miejsce urodzenia

27 marca 1927
Baku

Data i miejsce śmierci

27 kwietnia 2007
Moskwa

Instrumenty

wiolonczela

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

muzyk

Odznaczenia
Państwowa Nagroda Federacji Rosyjskiej w dziedzinie literatury i sztuki Ludowy Artysta ZSRR Ludowy Artysta RFSRR Zasłużony Artysta RFSRR Nagroda Leninowska Nagroda Stalinowska
Order „Za zasługi dla Ojczyzny” I klasy Order „Za zasługi dla Ojczyzny” II klasy Medal „Obrońca Wolnej Rosji” Medal jubileuszowy „60-lecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” Medal 850-lecia Moskwy Medal jubileuszowy „W upamiętnieniu 100-lecia urodzin Władimira Iljicza Lenina” Medal „Za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945” Medal „Za ofiarną pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” Medal „Za rozwój dziewiczych ziem” Medal „W upamiętnieniu 800-lecia Moskwy” Medal 200-lecia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Rosji Order Heydəra Əliyeva Komandor Orderu Maja za Zasługi (Argentyna) Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia) Komandor Orderu Danebroga (Dania) Kawaler Narodowego Orderu Zasługi (Ekwador) Krzyż Kawalerski Orderu Lwa Finlandii Wielki Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Sztuki i Literatury (Francja) Komandor Orderu Feniksa (Grecja) Komandor Orderu Karola III (Hiszpania) Krzyż Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania) Kawaler Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia) Złota i Srebrna Gwiazda Orderu Wschodzącego Słońca (Japonia) Wielki Krzyż Komandorski Orderu Wielkiego Księcia Giedymina (Litwa) Medal pamiątkowy 13 stycznia (Litwa) Kawaler Orderu Zasługi Adolfa de Nassau Kawaler Orderu Świętego Karola (Monako) Krzyż Wielki Orderu Zasługi RFN Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RP Prezydencki Medal Wolności (Stany Zjednoczone) Krzyż Wielki Orderu Francisco de Miranda (Wenezuela) Order Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny) Krzyż Wielki Orderu Węgierskiego Zasługi (cywilny) Order Zasługi Republiki Włoskiej II Klasy (1951-2001)
Z żoną Galiną Wiszniewską w 1975 roku

Mstisław Leopoldowicz Rostropowicz (ros. Мстислав Леопольдович Ростропович; ur. 27 marca 1927 w Baku, zm. 27 kwietnia 2007 w Moskwie) – radziecki i rosyjski wiolonczelista, dyrygent, pedagog i obrońca praw człowieka.

Życiorys

Urodził się w rodzinie o korzeniach: polskich, rosyjskich, litewskich i niemieckich. Był synem wiolonczelisty, Leopolda Rostropowicza, prawnukiem polskiego ziemianina Hannibala Rostropowicza ze Skotnik. Rodzina Rostropowiczów, z której pochodził pieczętowała się herbem Bogoria.

Jako czterolatek rozpoczął naukę gry na fortepianie, grać na wiolonczeli zaczął w wieku 10 lat. W 1943 r. rozpoczął naukę w Konserwatorium Moskiewskim. W 1960 został profesorem tego właśnie konserwatorium.

Od pierwszych lat powojennych angażował się w działania na rzecz wolności sztuki, wolności słowa i demokratycznych wartości, za co spotykały go prześladowania ze strony komunistycznej władzy. Już w 1948 Rostropowicz porzucił konserwatorium w proteście przeciwko szykanowaniu swojego nauczyciela Dmitrija Szostakowicza. W 1970 po raz pierwszy udzielił wsparcia Aleksandrowi Sołżenicynowi, za co najpierw pozbawiono go paszportu i zmuszono do koncertowania wraz z żoną na Syberii. W 1974 opuścił razem z rodziną ZSRR. W latach 1977–1994 był dyrektorem artystycznym National Symphony Orchestra w Waszyngtonie w USA, za co w 1978 roku pozbawiono go wraz z żoną Galiną Wiszniewską radzieckiego obywatelstwa oraz zakazano mu koncertów w kraju. Obywatelstwo radzieckie przywrócono artyście dopiero w 1990. W późniejszych latach Rostropowicz odwiedzał wielokrotnie Rosję, w Berlinie zagrał improwizowany koncert już w dobę po upadku Muru Berlińskiego i opowiedział się po stronie demokracji podczas puczu moskiewskiego w 1991.

Mstisław Rostropowicz uchodził za jednego z najwybitniejszych współczesnych wirtuozów wiolonczeli. W swym obszernym repertuarze uwzględniał także muzykę XX w. Jako dyrygent prowadził orkiestry operowe i symfoniczne. Współpracował z najwybitniejszymi kompozytorami XX wieku. Wielu z nich napisało utwory specjalnie dla niego; wśród nich: Witold Lutosławski (Koncert wiolonczelowy), Dmitrij Szostakowicz (dwa Koncerty wiolonczelowe), Siergiej Prokofjew (Koncert wiolonczelowy, Sonata na wiolonczelę i Symfonia-Koncert), Benjamin Britten (Symfonia na wiolonczelę i orkiestrę, Sonata wiolonczelowa i trzy Suity). Występował też jako pianista.

W 1981 został laureatem prestiżowej duńskiej Nagrody Fundacji Muzycznej Léonie Sonning. W 1984 otrzymał Nagrodę Grammy.

W ostatnich latach życia Rostropowicz mieszkał w Paryżu. Stan jego zdrowia uległ znacznemu pogorszeniu na początku 2007 – pod koniec stycznia trafił do jednego z paryskich szpitali z rozpoznaniem raka jelita grubego i zaledwie kilka dni później, 6 lutego przewieziono go do Moskwy. Słynnego artystę odwiedził w szpitalu prezydent Rosji Władimir Putin.

Zmarł 27 kwietnia 2007, dokładnie miesiąc po swoich 80. urodzinach. Pogrzeb nastąpił dwa dni później – 29 kwietnia 2007. Po nabożeństwie żałobnym w Soborze Chrystusa Zbawiciela.

Spoczywa na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie.

Rostropowicz a muzyka współczesna

Na zamówienie Mstisława Rostropowicza lub z jego inspiracji powstało – lub też są jemu dedykowane – wiele dzieł; doliczono się 117 utworów, których był pierwszym wykonawcą. Są wśród nich utwory zaliczane do najważniejszych w repertuarze powstałym w XX wieku:

Rostropowicz jako pedagog

Mstisław Rostropowicz, który nauczał w Konserwatorium Moskiewskim, cieszył się opinią genialnego pedagoga. Na liście jego uczniów znajduje się wielu wirtuozów o międzynarodowej renomie, m.in.: Karina Georgian, Natalija Gutman, Mischa Maisky, Ivan Monighetti.

Odznaczenia i nagrody

Przypisy

  1. ↑ a b DorotaD. Szwarcman DorotaD., Zmarł Mścisław Rostropowicz , polityka.pl, 28 kwietnia 2007   (pol.).
  2. ↑ Moskwa: tysiące ludzi żegnały Mścisława Rostropowicza , gazeta.pl, 29 kwietnia 2007   (pol.).
  3. ↑ OlgaO. Deszko OlgaO., Miłość do Rosji – to siła potężna, Biuletyn OKMO „Trubadur”, Nr 3(16)/2000 , trubadur.pl, wrzesień 2000   (pol.).
  4. ↑ Rostropowicz Mstisław L., Encyklopedia PWN  .
  5. ↑ Могилы знаменитостей. Ростропович Мстислав Леопольдович (1927-2007)
  6. ↑ M.P. z 1997 r. nr 38, poz. 374
  7. ↑ Doktorzy honoris causa , Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina, 22 września 2010  .
  8. ↑ Profesorowi V. Landsbergisowi nadano tytuł Honorowego Obywatela Wilna. vilnius.lt, 2021-02-17. .

Bibliografia

Kennedy Center HonorsLata 70.
1978
1979
Lata 80.
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
Lata 90.
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
Lata 2000–2009
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Lata 2010–2019
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
Lata 2020–2029
2020
2021
2022
2023
Laureaci Nagrody Wolfa w dziedzinie sztuki
XX wiek
XXI wiek
Laureaci nagrody Praemium Imperiale (muzyka)
Laureaci Nagrody Fundacji Muzycznej Léonie Sonning
1950.
1960.
1970.
1980.
1990.
2000.
2010.
2020.
Kontrola autorytatywna (osoba):Encyklopedia internetowa: