Portal:Francja

Prezentowanym artykułem jest ustrój polityczny Francji. Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej, albo tutaj, żeby zaprezentować inny artykuł na medal dotyczący Francji.

Zgodnie z konstytucją prezydent Republiki (fr. Président de la République) miał być wybierany na siedem lat, jednak obecnie jego kadencję skrócono do pięciu lat (referendum konstytucyjne w 2000 roku). To prezydent desygnuje kandydata na premiera, przewodzi Radzie Ministrów, jest zwierzchnikiem sił zbrojnych oraz ma prawo parafowania traktatów międzynarodowych. Prezydent ma prawo poddawania różnych kwestii politycznych pod referendum oraz może rozwiązać Zgromadzenie Narodowe. W sytuacjach nadzwyczajnych prezydent może przejąć pełnię władzy w państwie.

Francuski rząd (fr. gouvernement) , któremu przewodniczy premier Francji (fr. Premier ministre), wykonuje swoje uprawnienia konstytucyjne z pomocą służby cywilnej oraz sił zbrojnych.

Parlament w każdym kolejnym roku obraduje w trwającej 9 miesięcy sesji, ale w okolicznościach nadzwyczajnych prezydent może zwołać dodatkowe posiedzenie poza tym okresem. Mimo że uprawnienia parlamentu są mniejsze niż w Czwartej Republice, może on jednak doprowadzić do upadku rządu jeżeli Zgromadzenie Narodowe przegłosuje absolutną większością wotum nieufności.

• Henryk II Plantagenet
• Victor Hugo
• Heraldyka napoleońska
• Wojna Francji z koalicją hiszpańsko-austriacko-lotaryńską
• Bitwa pod Somosierrą
• 1 Pułk Szwoleżerów-Lansjerów Gwardii Cesarskiej

• Ogólne: Piąta Republika • Ustrój polityczny Francji • Decentralizacja • Stosunki polsko-francuskie
• Instytucje: Armia francuska
  • Wykonawcza: Prezydent • Rada Ministrów
  • Ustawodowacza: Senat • Zgromadzenie Narodowe
  • Sądownicza: Trybunał Konstytucyjny • Rada Stanu • Sąd Kasacyjny • Sądy rozrachunkowe
• Administracja terytorialna: Region • Departament • Gmina
• Partie polityczne: Unia na rzecz Ruchu Ludowego (UMP) • Nowe Centrum (NC-PSLE) • Partia Socjalistyczna (PS) • Lewicowa Partia Radykalna (PRG) • Zieloni • Francuska Partia Komunistyczna (PCF) • Ruch Demokratyczny (MoDem) • Front Narodowy (FN);
• Postacie: Nicolas Sarkozy • François Fillon • Jacques Chirac • Bernard Accoyer • Christian Poncelet • Michèle Alliot-Marie • Hervé Morin • François Hollande • Laurent Fabius • François Bayrou • Jean-Marie Le Pen • Ségolène Royal
• Wybory i referenda: Wybory prezydenckie we Francji, 1848 • Wybory prezydenckie we Francji, 1981 • Wybory prezydenckie we Francji, 1988 • Wybory prezydenckie we Francji, 1995 • Wybory prezydenckie we Francji, 2002 • Wybory prezydenckie we Francji w 2007 roku • Europejskie referendum konstytucyjne we Francji • Wybory parlamentarne we Francji w 2007 roku

• Banki i ubezpieczenia: AGF • Axa • Banque de France • BNP Paribas • Caisse d’Épargne • Groupama • Crédit Agricole • Crédit Lyonnais • Crédit Mutuel • La Poste • Trésor Public
• Przedsiębiorstwa:
  • Samochodowe: Renault • Peugeot • Citroën • Michelin
  • Przemysłowe: Alstom • Lafarge • Suez • Vivendi
  • Chemiczne i kosmetyczne: L’Oréal • Lancôme • Sanofi-Aventis
  • Technologie: Alcatel-Lucent • Sagem • Thomson
  • Spożywcze: Danone • Kronenbourg • Pernod Ricard
  • Handlowe: Carrefour • E.Leclerc • Groupe Casino • Kering • Les 3 Suisses
• Energia: EDF • RTE • GDF • CNR • TotalEnergies • Orano
• Transport:
  • Infrastruktura: RFF • Canal du Midi • Viaduc de Millau
  • Transport powietrzny: Air France • KLM • Port lotniczy Paryż-Roissy-Charles de Gaulle • Lotnisko Nice Côte d’Azur
  • Transport publiczny: SNCF • TGV • Ter • RATP • Veolia Transport • Keolis

• Artykuły monograficzne: Wczesne średniowiecze • Średniowiecze • Nowożytność • Wiek XIX • Wiek XX
• Systemy polityczne: Królestwo • I Republika • I Cesarstwo • Restauracja • Monarchia lipcowa • II Republika • II Cesarstwo • III Republika • Francja Vichy • IV Republika • V Republika

• Dynastie: Merowingowie • Karolingowie • Kapetyngowie • Walezjusze • Burbonowie • Bonapartowie
• Przywódcy: Wercyngetoryks • Chlodwig • Karol Młot • Karol Wielki • Karol II Łysy • Filip II August • Ludwik IX Święty • Filip IV Piękny • Karol V Mądry • Ludwik XI • Franciszek I • Henryk IV Wielki • Ludwik XIV Wielki • Napoleon Bonaparte • Ludwik Filip I • Napoleon III • Georges Clemenceau • Philippe Pétain • Charles de Gaulle • François Mitterrand
• Inne postaci: Suger • Joanna d’Arc • Sully • Richelieu • Jules Mazarin • Jean-Baptiste Colbert • Maximilien de Robespierre • Georges Danton • Léon Gambetta • Jean Jaurès • Aristide Briand • Jean Moulin • Philippe Marie Leclerc • Robert Schuman
• Wydarzenia: Wojny galijskie • Bitwa pod Poitiers • Traktat w Verdun • Bitwa pod Bouvines • Wojny albigeńskie • Czarna śmierć • Wojna stuletnia • Wojny włoskie • Wojny religijne • Noc św. Bartłomieja • Wojna trzydziestoletnia • Wojna o sukcesję hiszpańską • Wojna siedmioletnia • Rewolucja francuska • Wojny wandejskie • Wojny napoleońskie • 100 dni Napoleona • Rewolucja lipcowa • Rewolucja lutowa • Wojna krymska • Wojna francusko-pruska • Komuna Paryska • Afera Dreyfusa • I wojna światowa • II wojna światowa • Wojna algierska • Traktaty rzymskie • Maj 1968

• 1 sierpnia 1589 – król Francji i były król Polski Henryk III Walezy został śmiertelnie zraniony nożem przez dominikanina Jacquesa Clémenta.
• 4 sierpnia 1701 – podpisano wielki pokój montrealski, kończący wojnę między Irokezami a francuskimi kolonistami.
• 14 sierpnia 1914 – I wojna światowa: wojska francuskie wkroczyły do Lotaryngii.
• 17 sierpnia 1960 – Gabon uzyskał niepodległość od Francji.
• 24 sierpnia 1572 – pogrom hugenotów w Paryżu, potocznie zwany nocą św. Bartłomieja.
• 30 sierpnia 1954 – francuski parlament odrzucił układ o Europejskiej Wspólnocie Obronnej (EWO)

• Literatura: Literatura francuska • Chanson de toile • Chansons de geste • Nouvelle Revue Française • Lai
  • Postaci: François Villon • Savinien Cyrano de Bergerac • Honoré de Balzac • Molière • Victor Hugo • Alexandre Dumas • Jean-Paul Sartre • Albert Camus • Jules Verne • Marguerite Duras
  • Dzieła: Opowieść o Róży • Próby • Gargantua i Pantagruel • Nędznicy • Trzej muszkieterowie • Hrabia Monte Christo • Dżuma • Komedia ludzka • W osiemdziesiąt dni dookoła świata
• Film i teatr: Nowa fala • Festiwal w Cannes • Comédie-Française • Festiwal Teatralny w Awinionie
  • Postaci: Bracia Lumière • Brigitte Bardot • Emmanuelle Béart • Jean-Paul Belmondo • Luc Besson • Élodie Bouchez • Vincent Cassel • Michel Colucci • Marion Cotillard • Gérard Depardieu • Catherine Deneuve • Carl Theodor Dreyer • Romain Duris • Louis de Funès • Virginie Ledoyen • Molier • Gaël Morel • Jean Reno • Jean Renoir • François Ozon • Melvil Poupaud • Emmanuelle Seigner • Audrey Tautou • François Truffaut
  • Filmy: 400 batów • Amelia • Betty Blue • Cyrano de Bergerac • Do utraty tchu • Dzikie trzciny • Gorzkie gody • Hiroszima, moja miłość • Klatka szaleńców • Leon zawodowiec • Męczeństwo Joanny d’Arc • Piękność dnia • Reguły gry • Serce jak lód • Spaleni słońcem • Towarzysze broni • Wina Woltera
  • Sztuki: La Voix humaine • Skąpiec • Świętoszek
• Malarstwo: Académie Julian • École de Paris • Nabiści • Neoimpresjonizm • Section d’Or
  • Postaci: Claude Monet • Eugène Boudin • Marc Chagall • Paul Cézanne • Edgar Degas • Paul Gauguin • Vincent van Gogh • Édouard Manet • Camille Pissarro • Auguste Renoir • Henri de Toulouse-Lautrec • Claude Lorrain • Antoine Watteau • Jacques-Louis David • Théodore Géricault • Eugène Delacroix • Gustave Courbet • Georges Seurat • Gustave Moreau • André Derain • Henri Matisse • Georges Braque • Marcel Duchamp • Fernand Léger • Robert Delaunay
• Muzyka i taniec:
  • Postaci: Hector Berlioz • Georges Bizet • Pierre Boulez • Claude Debussy • Charles Gounod • Jean-Michel Jarre • Michel Legrand • Jean-Baptiste Lully • Jacques Offenbach • Jean-Philippe Rameau • Maurice Ravel • Camille Saint-Saëns
  • Dzieła: Boléro • Carmen • Danse macabre • Faust (opera) • Karnawał zwierząt • Opowieści Hoffmanna • Oxygène • Parasolki z Cherbourga (muzyka do filmu) • Popołudnie fauna • Symfonia fantastyczna
• Filozofia:
  • Postaci: René Descartes • Voltaire • Charles Montesquieu • Jean-Jacques Rousseau • Blaise Pascal • Jean-Paul Sartre • Simone de Beauvoir • Claude Lévi-Strauss • Michel Foucault • Jacques Derrida
• Kuchnia: Kuchnia francuska
• Nauka: Akademia Francuska • Institut de France • Francuska Akademia Nauk • Instytut Nauk Politycznych w Paryżu • Instytut Pasteura
  • Postaci: Louis Pasteur • Louis de Broglie • Pierre Curie i Marie Curie • André Marie Ampère • Pierre de Fermat • Charles Augustin de Coulomb • Henri Becquerel
  • Osiągnięcia: Szczepionka • Fale materii • Piezoelektryczność • Rad • Prawo Ampère’a • Wielkie twierdzenie Fermata • Prawo Coulomba

• Dzienniki: L’Humanité • Le Figaro • Le Monde • Libération • La Croix • Ouest-France • Le Parisien • L’Équipe
• Tygodniki: Le Canard enchaîné • Paris Match • L’Express • Le Nouvel Observateur
• Grupy medialne: Grupa TF1 • France Télévisions • Grupa M6 • Radio France • Lagardère Active • Hachette Filipacchi • Vivendi Universal
• Główne kanały telewizyjne: TF1 • France 2 • France 3 • Canal+ • France 5 • M6 • Arte • Direct 8 • W9 • TMC • NT1 • NRJ 12 • Kanał Parlamentarny • France 4 • I-Télé • BFM TV • Europe 2 TV • Gulli • TV5 Monde • LCI
• Telewizja satelitarna: CanalSat • TPS • AB Sat
• Rozgłośnie radiowe: France Inter • RTL • Europe 1 • RMC • NRJ • Skyrock • France Info

• Zabytki, kościoły : Katedra Notre-Dame w Paryżu – Sainte-Chapelle – Bazylika Sacré-Cœur – Pałac wersalski – Dolina Loary – Katedra w Amiens – Katedra w Chartres – Katedra w Reims – Bazylika Saint-Denis – Mont Saint-Michel – Jaskinie w Lascaux

• Muzea : Luwr – Musée d'Orsay – Centre Georges Pompidou – Musée Rodin – Musée Picasso – Musée de Cluny

• Pielgrzymki : La Salette – Lourdes – Lisieux

• Inne : Paryż – Disneyland Resort Paris – Wieża Eiffla – Lazurowe Wybrzeże – Prowansja – Chamonix-Mont-Blanc – Alpy

• Obiekty: Stade de France • Stade Vélodrome • Palais Omnisports de Paris-Bercy • Parc des Princes
• Mistrzostwa organizowane: Letnie Igrzyska Olimpijskie 1900 – 1924 – 1924 – 1968 – 1992 – Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1998

• Zawody : Tour de France – 24 heures du Mans – Grand Prix automobile de France – Roland Garros – Bol d'Or 

• Sportowcy : David Douillet – Alain Prost – Yannick Noah – Zinédine Zidane – Florence Arthaud – Jeannie Longo

• Paryż

• Obiekty: Stade de France • Stade Vélodrome • Palais Omnisports de Paris-Bercy • Parc des Princes
• Mistrzostwa organizowane: Letnie Igrzyska Olimpijskie 1900 – 1924 – 1924 – 1968 – 1992 – Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1998

• Zawody : Tour de France – 24 heures du Mans – Grand Prix automobile de France – Roland Garros – Bol d'Or 

• Sportowcy : David Douillet – Alain Prost – Yannick Noah – Zinédine Zidane – Florence Arthaud – Jeannie Longo