William Fowler

Wygląd przypnij ukryj William Fowler

William A. Fowler
Państwo działania	Stany Zjednoczone
Data i miejsce urodzenia	9 sierpnia 1911 Pittsburgh, Pensylwania
Data i miejsce śmierci	14 marca 1995 Pasadenie, Kalifornia
profesor
Specjalność: fizyka, astrofizyka
Uczelnia	California Institute of Technology
Nagrody
Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki

William Alfred Fowler (ur. 9 sierpnia 1911 w Pittsburghu, stan Pensylwania, zm. 14 marca 1995 w Pasadenie, Kalifornia) – amerykański fizyk i astrofizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w roku 1983 za teoretyczne i doświadczalne badania reakcji nuklearnych, które miały kluczowe znaczenie w kosmicznej syntezie pierwiastków.

Życiorys

Od roku 1936 pracownik naukowy. Od roku 1942 profesor California Institute of Technology (CalTech) w Pasadenie. Prace Williama Fowlera dotyczą zastosowań fizyki jądrowej w zagadnieniach ewolucji gwiazd, wytwarzania energii w ich wnętrzu oraz powstawania pierwiastków chemicznych we Wszechświecie (nukleosynteza). W latach 1955–1957 opublikował, wspólnie z G. i M. Burbridge'ami oraz F. Hoyle'em, cykl prac na temat reakcji jądrowych w gwiazdach, opisując podstawowe zasady powstawania ciężkich pierwiastków chemicznych i ich izotopów. W roku 1967 wykonał, z R. Wagonerem i F. Hoyle'em, szczegółowe obliczenia dotyczące procesu tworzenia lekkich pierwiastków we wczesnym Wszechświecie.

W 1963 roku American Astronomical Society przyznało mu nagrodę Henry Norris Russell Lectureship. W roku 1983 otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki (obok Subrahmanyana Chandrasekhara) za prace w dziedzinie teorii pierwotnej nukleosyntezy jąder cięższych od tlenu.

Przypisy

1. ↑ a b c William A. Fowler – Facts. The Nobel Prize in Physics 1983 > Subramanyan Chandrasekhar, William A. Fowler . Nobel Media AB. . (ang.)., autobiografia, Nobel Lecture, December 8, 1983, Experimental and Theoretical Nuclear Astrophysics; the Quest for the Origin of the Elements

Bibliografia

• Nagrody Nobla. Leksykon PWN, BeataB. Tarnowska (red.), Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13393-7, OCLC 830213964 .brak strony (książka)

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki

XX wiek

1901: Röntgen 1902: Lorentz, Zeeman 1903: Becquerel, P. Curie, M. Curie 1904: Rayleigh 1905: Lenard 1906: Thomson 1907: Michelson 1908: Lippmann 1909: Marconi, Braun 1910: van der Waals 1911: Wien 1912: Dalén 1913: Kamerlingh Onnes 1914: von Laue 1915: W.L. Bragg, W.H. Bragg 1917: Barkla 1918: Planck 1919: Stark 1920: Guillaume 1921: Einstein 1922: N. Bohr 1923: Millikan 1924: Siegbahn 1925: Franck, Hertz 1926: Perrin 1927: Compton, Wilson 1928: Richardson 1929: de Broglie 1930: Raman 1932: Heisenberg 1933: Schrödinger, Dirac 1935: Chadwick 1936: Hess, Anderson 1937: Davisson, Thomson 1938: Fermi 1939: Lawrence 1943: Stern 1944: Rabi 1945: Pauli 1946: Bridgman 1947: Appleton 1948: Blackett 1949: Yukawa 1950: Powell 1951: Cockcroft, Walton 1952: Bloch, Purcell 1953: Zernike 1954: Born, Bothe 1955: Lamb, Kusch 1956: Shockley, Bardeen, Brattain 1957: Yang, T.D. Lee 1958: Czerenkow, Frank, Tamm 1959: Segrè, Chamberlain 1960: Glaser 1961: Hofstadter, Mössbauer 1962: Landau 1963: Wigner, Goeppert-Mayer, J. Hans D. Jensen 1964: Townes, Basow, Prochorow 1965: Tomonaga, Schwinger, Feynman 1966: Kastler 1967: Bethe 1968: Alvarez 1969: Gell-Mann 1970: Alfvén, Néel 1971: Gabor 1972: Bardeen, Cooper, Schrieffer 1973: Esaki, Giaever, Josephson 1974: Ryle, Hewish 1975: A. Bohr, Mottelson, Rainwater 1976: Richter, Ting 1977: Anderson, Mott, van Vleck 1978: Kapica, Penzias, Wilson 1979: Glashow, Salam, Weinberg 1980: Cronin, Fitch 1981: Bloembergen, Schawlow, Siegbahn 1982: Wilson 1983: Chandrasekhar, Fowler 1984: Rubbia, van der Meer 1985: von Klitzing 1986: Ruska, Binnig, Rohrer 1987: Bednorz, Müller 1988: Lederman, Schwartz, Steinberger 1989: Ramsey, Dehmelt, Paul 1990: Friedman, Kendall, Taylor 1991: de Gennes 1992: Charpak 1993: Hulse, Taylor 1994: Brockhouse, Shull 1995: Perl, Reines 1996: D. Lee, Osheroff, Richardson 1997: Chu, Cohen-Tannoudji, Phillips 1998: Laughlin, Störmer, Tsui 1999: 't Hooft, Veltman 2000: Ałfiorow, Kroemer, Kilby

XXI wiek

2001: Cornell, Ketterle, Wieman 2002: Davis Jr., Koshiba, Giacconi 2003: Abrikosow, Ginzburg, Leggett 2004: Gross, Politzer, Wilczek 2005: Glauber, Hall, Hänsch 2006: Mather, Smoot 2007: Fert, Grünberg 2008: Nambu, Kobayashi, Maskawa 2009: Kao, Boyle, Smith 2010: Gejm, Nowosiołow 2011: Perlmutter, Schmidt, Riess 2012: Haroche, Wineland 2013: Englert, Higgs 2014: Akasaki, Amano, Nakamura 2015: Kajita, McDonald 2016: Thouless, Haldane, Kosterlitz 2017: Weiss, Barish, Thorne 2018: Ashkin, Mourou, Strickland 2019: Peebles, Mayor, Queloz 2020: Penrose, Genzel, Ghez 2021: Manabe, Hasselmann, Parisi 2022: Aspect, Clauser, Zeilinger 2023: Agostini, Krausz, L’Huillier

Laureaci National Medal of Science (lata 70. XX w.)

1970	Richard Brauer Robert Dicke Barbara McClintock George Mueller Albert Sabin Allan Rex Sandage John C. Slater John Archibald Wheeler Saul Winstein
1973	Daniel I. Arnon Carl Djerassi Harold E. Edgerton Maurice Ewing Arie Jan Haagen-Smit Vladimir Haensel Frederick Seitz Earl Wilbur Sutherland John Tukey Richard T. Whitcomb Robert R. Wilson
1974	Nicolaas Bloembergen Britton Chance Erwin Chargaff Paul Flory William Alfred Fowler Kurt Gödel Rudolf Kompfner James V. Neel Linus Carl Pauling Ralph Brazelton Peck Kenneth Pitzer James Augustine Shannon Abel Wolman Chien-Shiung Wu
1975	John Warner Backus Manson Benedict Hans Bethe Wernher von Braun Shiing-Shen Chern George Dantzig Hallowell Davis Paul Gyorgy Sterling Hendricks Joseph O. Hirschfelder William Hayward Pickering Lewis Hastings Sarett Frederick Terman Orville Vogel E. Bright Wilson
1976	Morris Cohen Kurt Friedrichs Peter Carl Goldmark Samuel Goudsmit Roger Charles Louis Guillemin Herbert S. Gutowsky Erwin Wilhelm Müller Keith R. Porter Efraim Racker Frederick D. Rossini Verner E. Suomi Henry Taube George Eugene Uhlenbeck Hassler Whitney Edward Osborne Wilson
1979	Robert H. Burris Elizabeth C. Crosby Joseph Doob Richard Feynman Donald Ervin Knuth Arthur Kornberg Emmett N. Leith Hermann F. Mark Raymond D. Mindlin Robert Noyce Severo Ochoa Earl R. Parker Edward Mills Purcell Simon Ramo John H. Sinfelt Lyman Spitzer Earl Reece Stadtman George Ledyard Stebbins Paul Alfred Weiss Victor Weisskopf

Laureaci Medalu Eddingtona

XX wiek

1953: Georges Lemaître 1955: Hendrik Christoffel van de Hulst 1958: Horace Welcome Babcock 1959: James Stanley Hey 1960: Robert d’Escourt Atkinson 1961: Hans Bethe 1962: André Lallemand 1963: Allan Rex Sandage, Martin Schwarzschild 1964: Herbert Friedman, Richard Tousey 1965: Robert Pound, Glen Rebka 1966: Rupert Wildt 1967: Robert Christy 1968: Robert Hanbury Brown, Richard Twiss 1969: Antony Hewish 1970: Chūshirō Hayashi 1971: Desmond King-Hele 1972: Paul Ledoux 1975: Stephen Hawking, Roger Penrose 1978: William Alfred Fowler 1981: James Peebles 1984: Donald Lynden-Bell 1987: Bohdan Paczyński 1990: Icko Iben 1993: Leon Mestel 1996: Alan Guth 1999: Roger Blandford

XXI wiek

2002: Douglas Gough 2005: Rudolf Kippenhahn 2007: Igor Nowikow 2009: Jim Pringle 2011: Gilles Chabrier 2013: James Binney 2014: Andrew King 2015: Raszyd Siuniajew 2016: Anthony Bell 2017: Cathie Clarke 2018: Claudia Maraston 2019: Bernard F. Schutz 2020: Steven Balbus 2021: Hiranya Peiris 2022: Alan Heavens

Laureaci Medalu Bruce

XIX wiek	1898: Simon Newcomb 1899: Arthur Auwers 1900: David Gill
XX wiek	1902: Giovanni Schiaparelli 1904: William Huggins 1906: Hermann Karl Vogel 1908: Edward Charles Pickering 1909: George William Hill 1911: Henri Poincaré 1913: Jacobus Kapteyn 1914: Oskar Backlund 1915: William Wallace Campbell 1916: George Ellery Hale 1917: Edward Emerson Barnard 1920: Ernest William Brown 1921: Henri-Alexandre Deslandres 1922: Frank Watson Dyson 1923: Benjamin Baillaud 1924: Arthur Stanley Eddington 1925: Henry Norris Russell 1926: Robert Grant Aitken 1927: Herbert Hall Turner 1928: Walter Sydney Adams 1929: Frank Schlesinger 1930: Max Wolf 1931: Willem de Sitter 1932: John S. Plaskett 1933: Carl Charlier 1934: Alfred Fowler 1935: Vesto Slipher 1936: Armin Leuschner 1937: Ejnar Hertzsprung 1938: Edwin Hubble 1939: Harlow Shapley 1940: Frederick Seares 1941: Joel Stebbins 1942: Jan Hendrik Oort 1945: Edward Arthur Milne 1946: Paul Merrill 1947: Bernard Lyot 1948: Otto Struve 1949: Harold Spencer Jones 1950: Alfred Joy 1951: Marcel Minnaert 1952: Subrahmanyan Chandrasekhar 1953: Harold Babcock 1954: Bertil Lindblad 1955: Walter Baade 1956: Albrecht Unsöld 1957: Ira Sprague Bowen 1958: William Wilson Morgan 1959: Bengt Strömgren 1960: Wiktor Ambarcumian 1961: Rudolph Minkowski 1962: Grote Reber 1963: Seth Barnes Nicholson 1964: Otto Heckmann 1965: Martin Schwarzschild 1966: Dirk Brouwer 1967: Ludwig Biermann 1968: Willem Jacob Luyten 1969: Horace Babcock 1970: Fred Hoyle 1971: Jesse Greenstein 1972: Iosif Szkłowski 1973: Lyman Spitzer 1974: Martin Ryle 1975: Allan Rex Sandage 1976: Ernst Öpik 1977: Bart Bok 1978: Hendrik Christoffel van de Hulst 1979: William Fowler 1980: George Herbig 1981: Riccardo Giacconi 1982: Margaret Burbidge 1983: Jakow Borysowicz Zeldowicz 1984: Olin Wilson 1985: Thomas George Cowling 1986: Fred Whipple 1987: Edwin Salpeter 1988: John Gatenby Bolton 1989: Adriaan Blaauw 1990: Charlotte Moore Sitterly 1991: Donald Osterbrock 1992: Maarten Schmidt 1993: Martin Rees 1994: Wallace Sargent 1995: James Peebles 1996: Albert Whitford 1997: Eugene Parker 1998: Donald Lynden-Bell 1999: Geoffrey Burbidge 2000: Raszyd Siuniajew
XXI wiek	2001: Hans Bethe 2002: Bohdan Paczyński 2003: Vera Rubin 2004: Chūshirō Hayashi 2005: Robert P. Kraft 2006: Frank Low 2007: Martin Harwit 2008: Sidney van den Bergh 2009: Frank H. Shu 2010: Gerry Neugebauer 2011: Jeremiah P. Ostriker 2012: Sandra Faber 2013: James Gunn 2014: Kenneth Kellermann 2015: Douglas N. C. Lin 2016: Andrew Fabian 2017: Nicholas Scoville 2018: Timothy Heckman 2019: Martha Haynes 2020: nie przyznano 2021: Bruce Elmegreen 2022: Ellen Gould Zweibel

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000385530467
• VIAF: 240874677
• LCCN: n81047805
• GND: 140970762
• LIBRIS: 64jllnsq4pdf0p4
• BnF: 123676952
• SUDOC: 032696566
• NLA: 35097087
• NTA: 069613575
• BIBSYS: 90133745
• NUKAT: n2002096266
• J9U: 987007274926305171
• LNB: 000189650
• NSK: 000101319
• CONOR: 255196771

Encyklopedia internetowa:

• PWN: 3902361
• Britannica: biography/William-Fowler
• Universalis: william-fowler
• БРЭ: 4706780
• NE.se: william-a-fowler
• SNL: William_Alfred_Fowler
• Catalana: 0027909
• DSDE: William_A._Fowler
• identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 20317