Strażnica WOP Jasiel
Strażnica WOP Jasiel to temat, który przykuł uwagę milionów ludzi na całym świecie. Od chwili swego powstania budzi ona szeroką debatę i kontrowersje oraz jest przedmiotem licznych studiów i badań. W tym artykule szczegółowo zbadamy wpływ Strażnica WOP Jasiel na dzisiejsze społeczeństwo, analizując jego różne aspekty i konsekwencje, jakie ma dla różnych obszarów. Dodatkowo zbadamy, jak ewoluowała na przestrzeni czasu i jakie są obecne trendy, które wskazują na jej wzrost lub upadek. Strażnica WOP Jasiel niewątpliwie nadal jest aktualnym i stale rozwijającym się tematem, dlatego konieczne jest zrozumienie jego zakresu i wpływu w dzisiejszym świecie.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1945 |
| Rozformowanie |
przed 1960 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
174 strażnica WOP |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość |
38 komenda odcinka |
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Jasiel – zlikwidowany podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 38 komendy odcinka Komańcza[1] jako 174 strażnica WOP (Jasiel)[2] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[3].
W marcu 1947 sformowano Krośnieńską Komendę WOP w Krośnie w skład której została włączona Strażnica WOP Jasiel[4].
W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 174 strażnica OP Jasiel została włączona w struktury 41 samodzielnego batalionu Wojsk Ochrony Pogranicza w Krośnie[4], a w 1950 1 Brygady WOP w Krośnie[5].
W 1951, 173 strażnica WOP stacjonowała w Jasielu.
W 1952, w związku z rozformowaniem 1 Brygady WOP w Krośnie, odcinek i pododdziały przejęła 26 Brygada WOP w Przemyślu. W miejscu postoju rozformowanej brygady sformowano 265 batalion WOP Krosno, któremu podporządkowano 7 strażnic[6] w tym strażnicę w Jasielu, która miała numer 174[7] w skali kraju.
Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic[a], a strażnica WOP Jasiel III kategorii otrzymała nr 174 w skali kraju, w strukturach 265 batalionu WOP[9].
Działania bojowe
- 1945 – 28 września w pobliżu Wisłoka Wielkiego oddział UPA napadł, rozbroił i uprowadził do lasu 14 żołnierzy formującej się strażnicy Jasiel. Zorganizowany pościg zaskoczył napastników na biwaku i odbił uprowadzonych[10].
- 1945 – 18 grudnia wieczorem, we wsi Wisłok Wielki, oddział UPA zatrzymał dowódcę strażnicy ppor. Jarockiego i kpr. Józefa Stromiarza wracających saniami z odprawy w Komańczy. Żołnierze zostali rozbrojeni, uprowadzeni i zaginęli bez wieści. O powyższym powiadomił strażnicę woźnica, mieszkaniec Jasiela[11].
- 1945 – 24 grudnia w wieczór wigilijny sotnie UPA zaatakowały tę strażnicę WOP Jasiel, podpalając kilka zabudowań. Po kilku atakach wycofały się[11].
- 1946 – 20 marca w związku z działalnością w rejonie odpowiedzialności strażnicy dużych oddziałów UPA, grupa operacyjna 38 komendy odcinka Zagórze i załoga strażnicy Jasiel liczące w sumie 98 żołnierzy, opuściły rejon zakwaterowania we wsi Jasiel pod dowództwem por. Jana Gierasika. Zostały wtedy zaatakowane i rozbite przez sotnie UPA. Poległo lub zostało rozstrzelanych, po bestialskich torturach 60 żołnierzy i 4 milicjantów. Egzekucja oficerów miała miejsce w rejonie leśniczówki koło wsi Moszczaniec a podoficerów i szeregowców na wzgórzu koło Wisłoka Górnego. W czasie egzekucji rzucił się do ucieczki i mimo pościgu zbiegł szer. Paweł Sudnik[12]. Z pola walki uratowali się również ppor. Marian Myślicki, sierż. Warat i szer. Kowalenko. Ukryli się w stodole i w nocy przeszli na stronę Czechosłowacji. Pozostałych żołnierzy odarto z mundurów, pobito i puszczono wolno. Pod Jasielem zginęli: por. Jan Giersik, por. Bolesław Arabski, por. Władysław Szewczykowski, por. Jerzy Giernatowski oraz chor. Stanisław Gąsek i chor. Władysław Papierzański. Po ekshumacji wszyscy polegli zostali pochowani na cmentarzu w Zagórzu[13].
Strażnice sąsiednie
- 173 strażnica WOP Radoszyce ⇔ 175 strażnica WOP Jaśliska – 1946
- 173 strażnica OP Radoszyce ⇔ 175 strażnica OP Lipowiec – 1950
- 173 strażnica WOP Radoszyce kat. II ⇔ 175 strażnica WOP Lipowiec kat. II – 15.03.1954.
Komendanci/dowódcy strażnicy
Uwagi
Przypisy
- ↑ Jarosiński 2000 ↓, s. 80.
- ↑ Wykazy dyslokacyjne 1946 ↓, k. 119–123.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
- ↑ a b Jackiewicz 1998 ↓, s. 125.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 126.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 119.
- ↑ Historia Karpackiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Kraków 1962 s. 21. Archiwum Straży Granicznej.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny 1954 ↓, k.19.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 129.
- ↑ a b c Jackiewicz 1998 ↓, s. 129–130.
- ↑ Jarosiński 2000 ↓, s. 81.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 130.
- ↑ Jan Piotr Suraj. Biuletyn Informacji Publicznej IPN . katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. . (pol.).
Bibliografia
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945–1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Marek Jarosiński. Rys historyczny beskidzko-karpackiego pogranicza polsko-słowackiego. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/2000, 2000. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
- Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.