Bitwa pod Janowem Podlaskim
Obecnie Bitwa pod Janowem Podlaskim to temat, który budzi duże zainteresowanie i dyskusję w różnych obszarach. Jej wpływ rozciąga się na politykę, gospodarkę, społeczeństwo i kulturę w ogóle. Z biegiem czasu Bitwa pod Janowem Podlaskim stał się dla wielu centralnym punktem dyskusji i refleksji. Jego znaczenie tylko wzrasta, a jego wpływ jest bardziej odczuwalny w naszym codziennym życiu. Dlatego niezwykle ważne jest, aby w pełni zrozumieć, co oznacza Bitwa pod Janowem Podlaskim i jakie ma konsekwencje dla naszego życia. W tym artykule szczegółowo zbadamy ten bardzo ważny temat i omówimy jego liczne aspekty i wymiary.
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
sierpień 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
ofensywa Frontu Zachodniego | ||
| Wynik |
zwycięstwo Sowietów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Bitwa pod Janowem Podlaskim – część bitwy nad Bugiem. Walki 14 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty i Grupy pułkownika Kazimierza Ładosia z oddziałami sowieckich 17., 2. i 8 Dywizji Strzelców w czasie II ofensywy Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Sytuacja ogólna
W pierwszej dekadzie lipca przełamany został front polski nad Autą, a wojska Frontu Północno-Wschodniego gen. Stanisława Szeptyckiego cofały się pod naporem ofensywy Michaiła Tuchaczewskiego[2]. Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego nakazało powstrzymanie wojsk sowieckiego Frontu Zachodniego na linii dawnych okopów niemieckich z okresu I wojny światowej[3]. Sytuacja operacyjna, a szczególnie upadek Wilna i obejście pozycji polskich od północy, wymusiła dalszy odwrót wojsk polskich[4]. 1 Armia gen. Gustawa Zygadłowicza cofała się nad Niemen, a 4 Armia nad Szczarę[5].
Obrona wojsk polskich na linii Niemna i Szczary również nie spełniła oczekiwań. W walce z przeciwnikiem oddziały polskie poniosły duże straty i zbyt wcześnie rozpoczęły wycofanie na linię Bugu[6][7].
Plan polskiego Naczelnego Dowództwa zakładał, że 1. i 4 Armia oraz Grupa Poleska do 5 sierpnia będą bronić linii Narew – Orlanka oraz Leśna – Brześć aby umożliwić przygotowanie kontrofensywy z rejonu Brześcia na lewe skrzydło wojsk Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego. Rozstrzygającą operację na linii Bug, Ostrołęka, Omulew doradzał też gen. Maxime Weygand[8].
Już 31 lipca 4 Armia gen. Leonarda Skierskiego przekroczyła Bug w rejonie Mielnika i obsadziła zachodni brzeg rzeki na odcinku Granne – Pratulin. Oddziały grupy płk. Stanisława Kaliszka przeszły na lewy brzeg Bugu w Drohiczynie, 14 Wielkopolska Dywizja Piechoty między Pratulinem a Janowem Podlaskim[9].
1 sierpnia po utracie pozycji nad Orlanką i Leśną, lewe skrzydło 4 Armii wycofało się za Bug. W ślad za nią do natarcia kontynuowała sowiecka 16 Armia Nikołaja Sołłohuba. Na Drohiczyn uderzyła 27 Dywizja Strzelców, na Łosice 17 Dywizja Strzelców, na Międzyrzec – Białą Podlaską 8 Dywizja Strzelców[10].
W rejonie Janowa Podlaskiego koncentrowała się 14 Dywizja Piechoty gen. Daniela Konarzewskiego z zadaniem obrony Bugu na odcinku Pratulin – Niemirów. Lewego skrzydła broniła grupa gen. Zdzisława Kosteckiego[a] broniąca Bugu od Niemirowa do Furstendorfu[b].
Na prawo od grupy gen. Konarzewskiego broniła się Grupa Poleska gen. Sikorskiego, a obronę rejonu Drohiczyna zapewniała grupa gen. Władysława Junga[11].
Walki pod Janowem Podlaskim
1 sierpnia sowiecka 17 Dywizja Strzelców sforsowała Bug między Mielnikiem i Niemirowem i podeszła pod Janów Podlaski. Dowódca 4 Armii gen. Skierski rozkazał gen. Konarzewskiemu, by wspólnie z oddziałami grupy gen. Junga uderzyć na Mielnik oraz Serpelice i wyrzucić przeciwnika za Bug. 2 sierpnia oddziały polskie opanowały Serpelice i Gnojno. Nie udało się jednak opanować Mielnika[11].
W tym dniu sowiecka 8 Dywizja Strzelców sforsowała Bóg pod Pratulinem i wyszła na tyły 14 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty w rejonie Janowa i ruszyła na Białą Podlaską. Spowodowało to zagrożenie tyłów Grupy Poleskiej gen. Władysława Sikorskiego i odwrót jej lewego skrzydła na linię Krzny[12].
Polacy próbowali zorganizować uderzenia na Pratulin siłami grupy płk. Kazimierza Ładosia z Białej Podlaskiej i grupy gen. Daniela Konarzewskiego. Grupa płk. Ładosia nie zdążyła się jednak jeszcze zorganizować, a gen. Konarzewski, w obawie o swoje prawe skrzydło, wycofał swoje oddziały na linię Kornica-Bordziłówka[11].
Dopiero 4 sierpnia uderzono na Janów Podlaski siłami grupy gen. Konarzewskiego od zachodu i płk. Ładosia od południa.
55 poznański pułk piechoty atakował dwoma kolumnami: I i II bataliony wraz z 9. i 10 kompanią oraz 3 kompanią karabinów maszynowych maszerowały wzdłuż drogi do Janowa, a 11. i 12 kompania tworzyły prawe ubezpieczenie boczne mając też za zadanie zdobycie Konstantynowa. Po krótkiej walce Konstantynów został zdobyty, a I batalion prowadził dalej natarcie na Janów[13].
Współdziałający z 55 pp 56 pułk piechoty wielkopolskiej wyruszył z Kornicy, a po zajęciu Konstantynowa, I i III bataliony pomaszerowały na Gnojno[14]. III batalion wyrzucił przeciwnika z folwarku Gnojno, ale ogień flankowy z Bubla i Łukowiskiego wstrzymał jego natarcie. W późnych godzinach wieczornych I batalion zajął te miejscowości[15]. Około południa 55 i 56 pułki piechoty opanowały Janów Podlaski, późnym wieczorem wyrzuciły Sowietów za Bug pod Gnojnem, a oddziały grupy gen. Kosteckiego dotarły do Bugu.
Nacierająca równolegle grupa płk. Ładosia nie mogła jednak przełamać oporu 8 Dywizji Strzelców pod Rokitnem. Dopiero następnego dnia wznowiła natarcie i stopniowo posuwała się do przodu walcząc zarówno z oddziałami 8 DS jak i nowo przybyłej 2 Dywizji Strzelców. W tym czasie Grupa Poleska gen. Sikorskiego odzyskała część utraconych pozycji nad Bugiem, ale grupa gen. Junga poniosła klęskę pod Drohiczynem. W zaistniałej sytuacji, w dowództwie polskim powstał plan przerzucenia grupy gen. Konarzewskiego do Sarnak i uderzenia wzdłuż Bugu na siły sowieckie. Obronę Bugu aż do Mielnika miałaby zapewnić Grupa Poleska[11].
W tym samym czasie dowódca sowieckiej 16 Armii Nikołaj Sołłohub podjął decyzję skierowania 2. i 10 DS pod Niemirów i Drohiczyn[11]. 6 sierpnia oddziały polskie otrzymały rozkaz odwrotu. Wojsko Polskie dokonywało przegrupowań i szykowało się do rozstrzygającego starcia, do bitwy nad Wisłą[16].
Bilans walk
Kilkudniowa bitwa stoczona w rejonie Janowa Podlaskiego powstrzymała marsz 16 Armii na Warszawę, przyniosła jej wiele strat i spowodowała duże zużycie amunicji. Miało to duży wpływ na postawę tej armii w okresie polskiej kontrofensywy znad Wieprza[16].
Uwagi
- ↑ W skład grupy gen. Zdzisława Kosteckiego wchodziły VIII Brygada Piechoty i 2 Brygada Jazdy[10].
- ↑ Grupę gen. Zdzisława Kosteckiego podporządkowano 14 Dywizji Piechoty, tworząc grupę gen. Konarzewskiego[10].
Przypisy
- ↑ Kołaczyński (oprac.) i Ciepielowski (oprac.) 1937 ↓.
- ↑ Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 173.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 277.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 261.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 49.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 279.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 262.
- ↑ Sikorski 2015 ↓, s. 63.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 68.
- ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 163.
- ↑ a b c d e Odziemkowski 2004 ↓, s. 164.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 35.
- ↑ Jasionek 1928 ↓, s. 15.
- ↑ Siuda 1928 ↓, s. 27.
- ↑ Siuda 1928 ↓, s. 28.
- ↑ a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 165.
Bibliografia
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Stefan Jasionek: Zarys historii wojennej 55-go Poznańskiego pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Tadeusz Kołaczyński (oprac.), Jerzy Ciepielowski (oprac.): 14 Dywizja Piechoty - 1-sza Dywizja Strzelców Wielkopolskich - w wojnie i pokoju. Poznań: Drukarnia Techniczna, 1937.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Józef Piłsudski, Michaił Tuchaczewski: „Rok 1920”. „Pochód za Wisłę”. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1989. ISBN 83-218-0777-1.
- Władysław Sikorski: Nad Wisłą i Wkrą. Studium do polsko-rosyjskiej wojny 1920 roku. Lwów - Warszawa: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Reprint: Wydawnictwo 2 Kolory. Sp. z oo, 2015. ISBN 978-83-64649-16-5.
- Stanisław Siuda: Zarys historji wojennej 56-go pułku piechoty wielkopolskiej. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2, poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.